[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Tak się przedstawiają owe okrzyczane wypowiedzi  nie potrze-bujące dowodu", są zaś one wszystkie, jak mi się wydaje, niespraw-ne z powodu przeładowania.Bo przecież zaraz, żeby zacząć odpierwszej, albo jest rzeczą oczywistą, że powiedzenie  jest światło"towarzyszy powiedzeniu  dzień jest", które mu przywodzi jakonaczelny człon wątkowy w sprzęgu  jeżeli dzień jest, to jest świa-tło", albo też jest to rzeczą niejawną.Jeżeli jednak jest rzeczą nie-jawną, to nie zgodzimy się na ów sprząg, jako na coś oczywistego.Jeżeli natomiast jest rzeczą jawną, że w razie ważności powiedze-nia  dzień jest" będzie z konieczności ważne także powiedzenie jest światło", to skoro powiemy, że dzień jest, wyłania się także to,że jest światło, zatem w zupełności wystarcza taka wypowiedz
 dzieńjest, więc jest światło" a sprząg  jeżeli dzień jest, to jest światło"jest zbędnym ładunkiem.Podobnie odnosimy się także do drugiej nie potrzebującej" dowodu wypowiedzi.Albo bowiem człon na-czelny może być bez końcowego członu, albo nie może.Jeżeli jed-nak może, to sprząg nie będzie rzetelny, jeżeli zaś nie może, tozakładając, że  nie ma końcowego członu", zakłada się zarazem, że nie ma naczelnego członu wątkowego" i sprząg jest znowu zbęd-nym ładunkiem, bo wnioskowanie przybiera następującą postać  niema światła, więc nie ma dnia".Tak samo wypowiadamy się w spra-wie trzeciej wypowiedzi, która  nie potrzebuje dowodu": albo jestrzeczą jawną, że człony splotu nie mogą współistnieć wzajemnie,albo jest to rzeczą niejawną; jeżeli jest rzeczą niejawną, to nie zgo-dzimy się na zaprzeczenie splotu, jeżeli zaś jawną, to zakładającjedno, uchyla się drugie i zaprzeczenie splotu jest zbędnym ładun-kiem, bo nasze wnioskowanie jest następujące  dzień jest, więc niejest noc".Podobne wreszcie zarzuty podnosimy przy czwartej i pią-tej  nie potrzebującej dowodu" wypowiedzi.Albo jest bowiem rze-czą jawną, że w rozłącznym powiedzeniu jeden człon jest prawdzi-wy, drugi zaś fałszywy i wprost przeciwny, jak to właśnie zapowiadapowiedzenie rozłączne, albo też jest to rzeczą niejawną.Jeżeli jed-nak jest rzeczą niejawną, to się nie zgodzimy na owo rozłączenie,jeżeli zaś jawną, to jest rzeczą widoczną, że w razie założenia jed-nego członu nie ma drugiego i w razie uchylenia jednego jest drugi,tak iż wystarcza wnioskować  dzień jest, więc nie ma nocy"  niema dnia, więc jest noc", zatem powiedzenie rozłączne jest zbęd-nym ładunkiem.Podobnym zarzutom podlegają sylogizmy, zwane kategorycz-nymi, którymi się posługują głównie perypatetycy.Na przykładw następującej wypowiedzi:  co sprawiedliwe, to piękne, atoli copiękne, to dobre, więc co sprawiedliwe, to dobre", albo jest rzecząpowszechnie uznaną i oczywistą, że to, co jest piękne, jest dobre,albo też wątpliwą i niejawną.Jeżeli jest wszelako rzeczą niejawną,to sylogizm nie uzyska zgody w ciągu swego wnioskowania i dlate-go będzie niesprawny, jeżeli zaś jest rzeczą jawną, że wszystko, copiękne, musi być również dobre, to razem z powiedzeniem, że tooto coś jest piękne, występuje od razu i to, że jest ono dobre, tak iżwystarcza wnioskowanie  to, co sprawiedliwe, jest piękne, więc to,co sprawiedliwe, jest dobre", zatem druga przesłanka, w której sięorzekało, że  co piękne, to dobre", jest zbędnym ładunkiem.Nieinaczej w następującej wypowiedzi:  Sokrates jest człowiekiem,każdy człowiek jest stworzeniem, więc Sokrates jest stworzeniem".Jeżeli mianowicie nie jest oczywiste samo z siebie, że wszystko, coby tylko było człowiekiem, jest również stworzeniem, to zasadni-cza przesłanka nie jest powszechnie uznana i nie zgodzimy się nanią w ciągu wnioskowania.Jeżeli zaś temu, że ktoś jest człowie-kiem, towarzyszy nieodłącznie to, że jest także stworzeniem, i dla-tego jest powszechnie uznana za prawdziwą przesłanka  każdy czło-wiek jest stworzeniem", to razem z powiedzeniem, że Sokrates jestczłowiekiem, występuje równocześnie to, że jest stworzeniem, takiż wystarcza wnioskowanie  Sokrates jest człowiekiem, więc So-krates jest stworzeniem", zatem przesłanka  każdy człowiek jeststworzeniem" jest zbędnym ładunkiem.Podobnych zabiegów moż-na użyć także przy innych  pierwszych wypowiedziach kategorycz-nych", żeby się teraz zbyt długo nimi nie zabawiać.Po prostu, skoro te wypowiedzi, którym dialektycy przypisująpodstawowe znaczenie dla sylogizmów, są przeładowane, to w na-stępstwie owego przeładowania wali się cała dialektyka, jako że niemożemy odróżnić przeładowanych i dlatego niesprawnych wypo-wiedzi od tak zwanych sprawnych sylogizmów.Jeśli zaś niektórzykrzywią się na wypowiedzi o jednej przesłance, to nie są oni chybagodniejsi wiary od Antipatra (cf.Frg.Stoic.Vet.III 26 sq.Arnim),który bynajmniej nie odrzuca takich właśnie wypowiedzi.Z tych więc przyczyn nie daje się osądzić owa tak zwana u dia-lektyków wypowiedz
sprawna.Atoli wykryć nie daje się równieżwypowiedz
prawdziwa tak z powodów już wymienionych, jaki dlatego, że siÄ™ koniecznie musi koÅ„czyć czÅ‚onem prawdziwym.Ów bowiem wynik, zwany prawdziwym, jest albo jawny, albo nie-jawny.Jawny nie jest w żadnym razie, ponieważ nie potrzebowaÅ‚-by odkrywania przez przesÅ‚anki, gdyby sam siÄ™ nastrÄ™czaÅ‚ i ujaw-niaÅ‚ na równi ze swymi przesÅ‚ankami.Jeżeli zaÅ› jest niejawny, toskoro rzeczy niejawne sÄ…, jak wyÅ‚ożyÅ‚em poprzednio, spornew sposób nie dajÄ…cy siÄ™ rozstrzygnąć i dlatego wÅ‚aÅ›nie także nie-uchwytne, nieuchwytny bÄ™dzie również ów wynik wypowiedzi,zwanej prawdziwÄ….Jeżeli zaÅ› jest nieuchwytny, to nie bÄ™dziemywiedzieć, czy rzecz wywnioskowana jest prawdziwa, czy też faÅ‚-szywa.Nie bÄ™dziemy wiÄ™c wiedzieć, czy dana wypowiedz
jestprawdziwa, czy też fałszywa, zatem prawdziwa wypowiedz
bę-dzie niemożliwa do wykrycia.%7łeby zaś i to pominąć, to niemoż-liwa do wynalezienia jest także wypowiedz
, wyłaniająca przy po-mocy rzeczy jawnych rzecz niejawną.Jeżeli bowiem członkońcowy towarzyszy nieodłącznie splotowi jej przesłanek, jeżelidalej człon towarzyszący i kończący jest względny i to ze wzglę-du na wątkowy człon naczelny, a rzeczy, związane względnością,uświadamiają się z sobą wzajemnie, jak już wyłuszczyliśmy, to je-śli wynik jest niejawny, niejawne będą także przesłanki, jeśli zaśprzesłanki są jawne, jawny będzie także wynik, bo przecież uświa-damia się razem z nimi jawnymi, tak iż się już nie wyłania z nichjawnych, jako rzecz niejawna.Z tego powodu nie zostaje takżeodsłonięty przez przesłanki człon końcowy, gdyż jest albo nie-jawny i wtedy się nie uświadamia, albo też jawny i wtedy nie po-trzebuje niczego, co by go odsłaniało.Jeżeli tedy dowodem nazy-wa się wypowiedz
doprowadzającą do wyłonienia, to znaczysprawną, przy pomocy pewnych powszechnie uznanych prawdi odsłaniającą niejawny człon końcowy, a myśmy wyłuszczyli, żenie ma żadnej wypowiedzi ani sprawnej, ani prawdziwej, ani do-prowadzającej przy pomocy pewnych rzeczy jawnych i wyłania-jącej rzecz niejawną, ani wreszcie odsłaniającej wynik, to jest chy.ba rzeczą jawną, że dowód nie ma rzeczywistego bytu [ Pobierz całość w formacie PDF ]

zanotowane.pl

doc.pisz.pl

pdf.pisz.pl

centka.pev.pl