[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.W każdym razie Rzeczpospolita dysponowała artylerią wystarczającą do koniecznego wsparcia ogniowego dla wystawianych przez siebie armii.Utworzony poprzednio urząd generała artylerii obsa­dzany był przy tym przez znakomitych specjalistów, jak Krzysztof Grodzicki czy zwłaszcza Marcin Kątski, współtwórca sukcesów Sobieskiego.Wojsko Rzeczypospolitej opierało się przede wszystkim na żołnierzach pochodzenia miejscowego.Liczba cudzoziemców ulegała stałemu zmniej­szaniu - najmniej służyło ich w wojsku Rzeczypospolitej w dobie Sobies­kiego.Wbrew powszechnej opinii według badań Mariana Kukiela i Jana Wimmera szlachta stanowiła także coraz mniejszą część składu wojska, spadając pod koniec wieku do 20%.Dotyczyło to nie tylko wojsk autora­mentu cudzoziemskiego, ale i jazdy polskiej, nawet husarii.Natomiast kadra dowódcza była niemal wyłącznie szlachecka; podobnie przy wszelkiego rodzaju konfederacjach wojskowych rej wodziła szlachta.Najwyższe godności przypadały magnatom - Stefan Czarniecki jest raczej wyjątkowym przypadkiem awansu średniego szlachcica za zasługi wojskowe.Nie brakowało dobrych dowódców, ale niewielu było wybit­nych.Obok Czarnieckiego w Koronie można wyróżnić tylko Jerzego Se­bastiana Lubomirskiego i Jana Sobieskiego.Na Litwie po Januszu Radziwille nie było nieprzeciętnych wodzów.Na tym tle trudno mówić o dal­szym rozwoju polskiej myśli operacyjnej i taktycznej.Wykorzystywano raczej doświadczenia dawniejsze.Wprowadzona przez Czarnieckiego wal­ka szarpana połączona z jednoczesnym poruszeniem mas chłopskich, swois­ta forma wojny ludowej, była jedyną możliwą taktyką zastosowaną prze­ciwko przeważającemu w walce w otwartym polu nieprzyjacielowi.W la­tach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XVII w.na polską sztukę woj­skową wywarł duży wpływ wszechstronny talent Jana Sobieskiego.Traf­na ocena celów i możliwości strategicznych, bogactwo form manewru, staranne opracowanie planu bitwy i wyzyskiwanie czynnika zaskoczenia, sprawna organizacja dowodzenia i współdziałanie różnych formacji były podstawą jego zwycięstw, z których najpełniej charakteryzują jego sposób prowadzenia walki kampania chocimska (1673) i wiedeńska (1683).W póź­niejszych latach talent Sobieskiego przygasł, a wobec braku godnych na­stępców nastąpił upadek staropolskiej sztuki wojennej.Słusznie więc twierdzi Jan Wimmer, że wojsko polskie XVII wieku przedstawiało niewątpliwie dużą wartość bojową.Dotyczy to zarówno jazdy, nie mającej sobie równej w żadnej z armii europejskich, jak i do­skonałej, choć stosunkowo nielicznej piechoty i dragonii, czy wreszcie wykazującej wiele walorów na polach bitew artylerii”.Natomiast ciemną stroną wojskowości Rzeczypospolitej był brak rozwiniętego systemu no­woczesnych fortyfikacji Istniały tylko pojedyncze twierdze, które z po­wodzeniem stawiały czoła nieprzyjacielowi, ale nawet Warszawa czy Kra­ków nie zostały zabezpieczone należycie rozbudowanymi umocnieniami.Jedynie na południowym wschodzie można mówić o jakimś systemie zamków i ufortyfikowanych miast, w oparciu o które można było podej­mować działania przeciwko Kozakom, Tatarom czy Turkom.Nawet jed­nak i tutaj ważne twierdze (jak Kamieniec Podolski) były zaniedbane.Systemu takiego nie było na innych granicach (z wyjątkiem ujścia Wisły) ani w centrum kraju, który wskutek tego był narażony na dalekie, nisz­czące wypady najeźdźców.Pod tym względem polska sztuka wojenna była ogromnie zacofana w stosunku do krajów Europy Zachodniej, co odbijało się fatalnie na możliwościach obronnych Rzeczypospolitej.Niedowład fiskalny państwa sprawiał, że i dyplomacja polska drugiej połowy XVII w.nie nadążała za rozwojem ówczesnej dyplomacji euro­pejskiej.Niedościgłym wzorem stała się zwłaszcza scentralizowana dyplo­macja francuska ze stałymi poselstwami i znaczną liczbą drobniejszych agentów we wszystkich niemal krajach europejskich.Na utrzymywanie takiej sieci dyplomatycznej nie było stać Rzeczypospolitej.Wprawdzie królowie, zwłaszcza Jan III, starali się mieć swych rezydentów w najważ­niejszych dla swej polityki ośrodkach (np [ Pobierz całość w formacie PDF ]
  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • centka.pev.pl
  •