[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Irina jest odbierana przede wszystkim przez prymat jej płci.Hiperbolizacja jej seksualności (zachowanie, słownictwo, ubiór), sadystyczne znęcanie się nad Scuryym ukazują cechy przyszłej wła­dzy.Jej triumf jest jednak chwilowy.Kiedy Księżna zwycięża osta­tecznie, kiedy Sajetan w zachwycie i uwielbieniu wynosi ją jako wcie­lenie wiecznej kobiecości, „wszechbabia”, spuszcza się na nią z góry „druciana klatka, jak dla papugi - Księżna zwija skrzydła” [.].Fe­niks, Rajski Ptak zostaje zredukowany do roli papugi [.].8Przerażającą perspektywę odsłania również wejście na scenę Hiper-Robociarza oraz dygnitarzy, którzy reprezentują nową epokę, rewolucję naukowo-techniczną.Można się spodziewać nowego reżimu, tym razem opartego na władzy biurokratów i techników.Sprawy spo­łeczne nie będą załatwione, wszystko zostanie jak dawniej.Zmieni się tylko personalna obsada wysokich stanowisk i głoszone hasła.Witkacy obnaża mechanizm władzy, który każdorazowo prowadzi do uwikłania rządzących i zaprzedania ideałów.Ktokolwiek będzie ją sprawował - ulegnie jej zniewalającemu działaniu, wystarczy mu fa­scynacja nią i płynące stąd korzyści.Władza wyzwala więc obłudę, kształtuje egoistyczne postawy, zabija indywidualizm i troskę o spo­łeczeństwo.Dążenie do lepszej przyszłości dla ogółu poprzez przeję­cie władzy jest więc fikcją, nierealną mrzonką.Kolejne przewroty nie są w stanie załatwić problemów społecznych.Odwracają tylko dotychczasowy układ sił.Zniszczenie indywidualizmu i wrażliwości jednostki prowadzi do upadku kultury.Naturalną konsekwencją tego stanu rzeczy będzie zagłada ludzkości.Władza jest więc ukazana w negatywnym świetle, z wszelkimi niebezpieczeństwami, które za sobą pociąga i pesymistyczną perspektywą na przyszłość - nie zała­twi palących problemów.Groteskowy obraz świataWśród pojęć kojarzących się z najsłynniejszym dramatem S.I.Witkiewicza często wymienia się następujące: groteska, parodia, ironia, katastrofizm.Wszystkie pozostają ze sobą w związku, zaś na plan pierwszy wysuwa się groteska.Jest to kategoria estetyczna występu­jąca w wielu dziedzinach sztuki, przejawiająca się w takim ukształto­waniu elementów utworu, że jest on odbierany jako absurdalny w ze­stawieniu z rzeczywistością i rządzącymi nią prawami empirycznymi, psychologicznymi itd.i/lub niespójny pod względem wzajemnego sto­sunku do siebie elementów świata przedstawionego.Absurdalność może polegać na wprowadzeniu fantastyki, deformacji postaci i przedmiotów, posługiwaniu się brzydotą, karykaturą, wynaturze­niem.Niespójność polega na odwoływaniu się do różnych zasad motywacyjnych, co powoduje zakłócenie związków przyczynowo-skutkowych; na mieszaniu różnych nastrojów i tonacji stylistycznych; na parodystycznym stosunku do konwencji literackich, na wprowadzaniu fantastyki w sytuacje poza tym traktowane niezwykle werystycznie (prawdopodobnie) i szczegółowo [.]; na ukazywaniu zachowań ludz­kich nieodpowiednich do sytuacji.9Warto zwrócić uwagę na jeszcze jedno, krótkie, celne określenie groteski, zaproponowane przez Lecha Sokoła, badacza twórczości Witkacego: groteskę charakteryzuje dysonans, niezborność, kon­flikt.10 Istotnie, autor Szewców ukazuje świat w sposób szczególny.Chociaż odwołuje się do realizmu życia (zwłaszcza w jego społecz­nym i politycznym wymiarze), ukazuje je w karykaturze, krzywym zwierciadle, poddaje deformacji, wyolbrzymia niektóre jego składni­ki.Zabiegi te wkraczają w każdą warstwę utworu: dotyczą przedsta­wionych zdarzeń i postaci, udziwniają język przesycony wymyślnymi wulgaryzmami-neologizmami.Groteska jest zarazem wynikiem nad­zwyczajnej wyobraźni autora i podobnej sprawności wymaga od wi­dza.Interpretacja tak ujętego świata jest ułatwiona, choć pozornie utwór może się wydawać niejasny [ Pobierz całość w formacie PDF ]
  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • centka.pev.pl
  •