[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.W praktyce rachunki pomocnicze są otwierane przez przedsiębior-ców prowadzących działalność gospodarczą w ramach kilku oddziałów(zakładów, filii) i służą do gromadzenia środków pieniężnych oraz doprzeprowadzania rozliczeń związanych z ich funkcjonowaniem.4.Rachunek lokaty terminowej.Pojęcie rachunku lokaty termino-wej (ust.l pkt 3) nie zostało przez ustawodawcę zdefiniowane.149Art.50 Prawo bankoweW dawniejszej praktyce bankowej pojęcie to odnosiło się.do umówrachunku bankowego, z których treści wynikało wyłączenie uprawnie-nia posiadacza rachunku do zwrotu wkładu na każde żądanie (a vis ta).Posiadacz rachunku mógł domagać się od banku wypłaty zgromadzo-nych na rachunku środków pieniężnych albo dopiero po upływie termi-nu określonego w umowie, albo też po upływie określonego w umowieterminu wypowiedzenia (zob.art.726 k.c.).Tego rodzaju umowy o lokatę terminową (sensu stricto) nie wystę-pują w zasadzie we współczesnej praktyce bankowej.Aktualnie cechącharakterystyczną umowy o lokatę terminową jest zawarte w niej zo-bowiązanie banku do zapłaty odpowiednio wyższego oprocentowaniaod wniesionego wkładu w zamian za gotowość posiadacza rachunku dopowstrzymania się od wykonania uprawnienia do podjęcia wkładuprzez czas określony w umowie.Posiadacz rachunku lokaty terminowej może domagać się wypłatywkładu w każdym czasie, ale zgłoszenie takiego żądania przed upły-wem terminu lokaty traktowane jest przez bank jako wypowiedzenieumowy o lokatę terminową, z czym wiąże się utrata oprocentowaniaalbo zmniejszenie jego wysokości.W tym sensie lokata terminowa traciswoją (poprzednio wyrażoną) odrębność, stając się odmianą wkładupłatnego na każde żądanie (zgodnie z regułą przewidzianą w art.726k.c.).Umowa o lokatę terminową może mieć zarazem — choć nie musi -charakter umowy o rachunek oszczędnościowy [zob.W.Pyzioł, O lo-katach terminowych „na okaziciela"., „Prawo Bankowe" 1999, nr l,s.103 i n.].5.Rachunek oszczędnościowy.Każdy wkład na rachunku banko-wym jest - z ekonomicznego punktu widzenia - „oszczędnością".Wy-różnienie „rachunku oszczędnościowego - wkładu oszczędnościowe-go" (ust.l pkt 4) oparte jest na kryterium formalnym (a nie funkcjonal-nym) - o „oszczędnościowym" (w sensie formalnoprawnym) charakte-rze konkretnej umowy rachunku bankowego decyduje wyrażona w niejprzez strony wola nadania jej takiego właśnie charakteru (zob.uwagido art.55).Konsekwencją nadania umowie rachunku bankowego charakteruumowy rachunku oszczędnościowego jest poddanie jej szczególnemu150Rachunki bankowe Art.51reżimowi prawnemu (art.50 ust.3 oraz art.52 i 55-57).Posiadaczyrachunków oszczędnościowych dotyczą pewne ograniczenia w zakresiedysponowania wkładem, rekompensowane określonymi przywilejami(zob.niżej).Umowy o rachunek oszczędnościowy występują w praktycew dwóch podstawowych odmianach (umowa o rachunek oszczędno-ściowy „zwykły", będąca wyłącznie formą gromadzenia oszczędnościbez możliwości dokonywania rozliczeń pieniężnych oraz umowao rachunek oszczędnościowo-rozliczeniowy zbliżona w swej treści doklasycznej umowy rachunku bankowego w rozumieniu art.725 k.c.).Umowa o rachunek oszczędnościowy może mieć zarazem - choć niemusi - charakter lokaty terminowej w rozumieniu art.50 ust.l pkt 3.Posiadaczami rachunku oszczędnościowego mogą być tylko osobyfizyczne, a także szkolne kasy oszczędnościowe oraz pracownicze kasyzapomogowo-pożyczkowe (ust.2).Nie mogą nimi być inne podmioty,w szczególności osoby prawne, ułomne osoby prawne oraz osoby fi-zyczne występujące w roli przedsiębiorców.Rachunki oszczędnościowe nie mogą być przez ich posiadaczywykorzystywane do przeprowadzania rozliczeń związanych z prowa-dzeniem działalności gospodarczej.Pojęcie działalności gospodarczejzdefiniowane jest w art.2 ust.l ustawy z 1999 r.- Prawo działalnościgospodarczej.Nie pokrywa się ono z pojęciem działalności zarobko-wej; w szczególności nie obejmuje ono działalności niemającej cha-rakteru zorganizowanego i ciągłego.Nie jest działalnością gospodarcządziałalność zarobkowa adwokata i radcy prawnego, rzecznika patento-wego, a także działalność zarobkowa notariusza (zob.art.76 i 87p.d.g.).Wyżej wymienione podmioty mogą - w związku z prowadzonąprzez siebie działalnością - gromadzić środki pieniężne na rachunkachoszczędnościowych i dokonywać za ich pośrednictwem rozliczeń pie-niężnych.Art.51Posiadacz rachunku bankowego dysponuje swobodnie środkamipieniężnymi zgromadzonymi na rachunku.W umowie z bankiemmogą być zawarte postanowienia ograniczające swobodę dyspono-wania tymi środkami.151Art.51Prawo bankowe1.Zasada swobody dysponowania środkami pieniężnymi zgroma-dzonymi na rachunku.Uprawnienie posiadacza rachunku bankowegodo swobodnego dysponowania środkami pieniężnymi zgromadzonymina rachunku tylko pozornie koliduje z uprawnieniem banku do swo-bodnego dysponowania powierzonymi środkami pieniężnymi (zob.uwagi do art.49).O ile bowiem w przypadku banku chodzi o dyspo-nowanie środkami pieniężnymi jako pochodnej uprawnień właściciel-skich, o tyle uprawnienie posiadacza rachunku bankowego dotyczydysponowania wierzytelnością, jaka mu przysługuje względem banku.Pod pojęciem dysponowania środkami pieniężnymi przez posiada-cza rachunku bankowego należy rozumieć polecenia (zlecenia w rozu-mieniu art.725 k.c.) posiadacza rachunku, do których wydawania jeston uprawniony na podstawie umowy rachunku bankowego, a którychrealizacja przez bank skutkuje zmianą stanu wierzytelności przysługu-jącej posiadaczowi rachunku wobec banku.W pojęciu tym mieszczą sięzarówno polecenia wypłaty środków pieniężnych (gotówki) do rąksamego posiadacza lub osoby przez niego upoważnionej (pełnomocni-ka), jak też polecenia dokonania rozliczeń pieniężnych (np.polecenieprzelewu).2.Ograniczenia swobody dysponowania środkami pieniężnymiprzez posiadacza rachunku.Ograniczenia w dysponowaniu wierzy-telnością z tytułu wkładu na rachunku bankowym mogą wynikać nietylko z umowy rachunku bankowego (art.51), ale mogą być równieżnastępstwem innych zdarzeń określonych przepisami prawa (np.w wyniku zajęcia rachunku bankowego przez komornika w ramachpostępowania egzekucyjnego - zob.art.889 i n.k.p.c.; w wyniku usta-nowienia zastawu na wierzytelności - zob.art.327 i n.k.c.).Umowne ograniczenie uprawnienia posiadacza rachunku bankowe-go do dysponowania wkładem przybierają najczęściej postać tzw.blo-kady rachunku.Jej celem może być zabezpieczenie wierzytelnościbanku wobec posiadacza rachunku (np.z tytułu udzielonego kredytu)albo też pozostaje ona w związku z przekształceniem wkładu płatnegona żądanie na wkład terminowy (por.wyżej); [zob.na ten temat -W [ Pobierz całość w formacie PDF ]
zanotowane.pl doc.pisz.pl pdf.pisz.pl centka.pev.pl
.W praktyce rachunki pomocnicze są otwierane przez przedsiębior-ców prowadzących działalność gospodarczą w ramach kilku oddziałów(zakładów, filii) i służą do gromadzenia środków pieniężnych oraz doprzeprowadzania rozliczeń związanych z ich funkcjonowaniem.4.Rachunek lokaty terminowej.Pojęcie rachunku lokaty termino-wej (ust.l pkt 3) nie zostało przez ustawodawcę zdefiniowane.149Art.50 Prawo bankoweW dawniejszej praktyce bankowej pojęcie to odnosiło się.do umówrachunku bankowego, z których treści wynikało wyłączenie uprawnie-nia posiadacza rachunku do zwrotu wkładu na każde żądanie (a vis ta).Posiadacz rachunku mógł domagać się od banku wypłaty zgromadzo-nych na rachunku środków pieniężnych albo dopiero po upływie termi-nu określonego w umowie, albo też po upływie określonego w umowieterminu wypowiedzenia (zob.art.726 k.c.).Tego rodzaju umowy o lokatę terminową (sensu stricto) nie wystę-pują w zasadzie we współczesnej praktyce bankowej.Aktualnie cechącharakterystyczną umowy o lokatę terminową jest zawarte w niej zo-bowiązanie banku do zapłaty odpowiednio wyższego oprocentowaniaod wniesionego wkładu w zamian za gotowość posiadacza rachunku dopowstrzymania się od wykonania uprawnienia do podjęcia wkładuprzez czas określony w umowie.Posiadacz rachunku lokaty terminowej może domagać się wypłatywkładu w każdym czasie, ale zgłoszenie takiego żądania przed upły-wem terminu lokaty traktowane jest przez bank jako wypowiedzenieumowy o lokatę terminową, z czym wiąże się utrata oprocentowaniaalbo zmniejszenie jego wysokości.W tym sensie lokata terminowa traciswoją (poprzednio wyrażoną) odrębność, stając się odmianą wkładupłatnego na każde żądanie (zgodnie z regułą przewidzianą w art.726k.c.).Umowa o lokatę terminową może mieć zarazem — choć nie musi -charakter umowy o rachunek oszczędnościowy [zob.W.Pyzioł, O lo-katach terminowych „na okaziciela"., „Prawo Bankowe" 1999, nr l,s.103 i n.].5.Rachunek oszczędnościowy.Każdy wkład na rachunku banko-wym jest - z ekonomicznego punktu widzenia - „oszczędnością".Wy-różnienie „rachunku oszczędnościowego - wkładu oszczędnościowe-go" (ust.l pkt 4) oparte jest na kryterium formalnym (a nie funkcjonal-nym) - o „oszczędnościowym" (w sensie formalnoprawnym) charakte-rze konkretnej umowy rachunku bankowego decyduje wyrażona w niejprzez strony wola nadania jej takiego właśnie charakteru (zob.uwagido art.55).Konsekwencją nadania umowie rachunku bankowego charakteruumowy rachunku oszczędnościowego jest poddanie jej szczególnemu150Rachunki bankowe Art.51reżimowi prawnemu (art.50 ust.3 oraz art.52 i 55-57).Posiadaczyrachunków oszczędnościowych dotyczą pewne ograniczenia w zakresiedysponowania wkładem, rekompensowane określonymi przywilejami(zob.niżej).Umowy o rachunek oszczędnościowy występują w praktycew dwóch podstawowych odmianach (umowa o rachunek oszczędno-ściowy „zwykły", będąca wyłącznie formą gromadzenia oszczędnościbez możliwości dokonywania rozliczeń pieniężnych oraz umowao rachunek oszczędnościowo-rozliczeniowy zbliżona w swej treści doklasycznej umowy rachunku bankowego w rozumieniu art.725 k.c.).Umowa o rachunek oszczędnościowy może mieć zarazem - choć niemusi - charakter lokaty terminowej w rozumieniu art.50 ust.l pkt 3.Posiadaczami rachunku oszczędnościowego mogą być tylko osobyfizyczne, a także szkolne kasy oszczędnościowe oraz pracownicze kasyzapomogowo-pożyczkowe (ust.2).Nie mogą nimi być inne podmioty,w szczególności osoby prawne, ułomne osoby prawne oraz osoby fi-zyczne występujące w roli przedsiębiorców.Rachunki oszczędnościowe nie mogą być przez ich posiadaczywykorzystywane do przeprowadzania rozliczeń związanych z prowa-dzeniem działalności gospodarczej.Pojęcie działalności gospodarczejzdefiniowane jest w art.2 ust.l ustawy z 1999 r.- Prawo działalnościgospodarczej.Nie pokrywa się ono z pojęciem działalności zarobko-wej; w szczególności nie obejmuje ono działalności niemającej cha-rakteru zorganizowanego i ciągłego.Nie jest działalnością gospodarcządziałalność zarobkowa adwokata i radcy prawnego, rzecznika patento-wego, a także działalność zarobkowa notariusza (zob.art.76 i 87p.d.g.).Wyżej wymienione podmioty mogą - w związku z prowadzonąprzez siebie działalnością - gromadzić środki pieniężne na rachunkachoszczędnościowych i dokonywać za ich pośrednictwem rozliczeń pie-niężnych.Art.51Posiadacz rachunku bankowego dysponuje swobodnie środkamipieniężnymi zgromadzonymi na rachunku.W umowie z bankiemmogą być zawarte postanowienia ograniczające swobodę dyspono-wania tymi środkami.151Art.51Prawo bankowe1.Zasada swobody dysponowania środkami pieniężnymi zgroma-dzonymi na rachunku.Uprawnienie posiadacza rachunku bankowegodo swobodnego dysponowania środkami pieniężnymi zgromadzonymina rachunku tylko pozornie koliduje z uprawnieniem banku do swo-bodnego dysponowania powierzonymi środkami pieniężnymi (zob.uwagi do art.49).O ile bowiem w przypadku banku chodzi o dyspo-nowanie środkami pieniężnymi jako pochodnej uprawnień właściciel-skich, o tyle uprawnienie posiadacza rachunku bankowego dotyczydysponowania wierzytelnością, jaka mu przysługuje względem banku.Pod pojęciem dysponowania środkami pieniężnymi przez posiada-cza rachunku bankowego należy rozumieć polecenia (zlecenia w rozu-mieniu art.725 k.c.) posiadacza rachunku, do których wydawania jeston uprawniony na podstawie umowy rachunku bankowego, a którychrealizacja przez bank skutkuje zmianą stanu wierzytelności przysługu-jącej posiadaczowi rachunku wobec banku.W pojęciu tym mieszczą sięzarówno polecenia wypłaty środków pieniężnych (gotówki) do rąksamego posiadacza lub osoby przez niego upoważnionej (pełnomocni-ka), jak też polecenia dokonania rozliczeń pieniężnych (np.polecenieprzelewu).2.Ograniczenia swobody dysponowania środkami pieniężnymiprzez posiadacza rachunku.Ograniczenia w dysponowaniu wierzy-telnością z tytułu wkładu na rachunku bankowym mogą wynikać nietylko z umowy rachunku bankowego (art.51), ale mogą być równieżnastępstwem innych zdarzeń określonych przepisami prawa (np.w wyniku zajęcia rachunku bankowego przez komornika w ramachpostępowania egzekucyjnego - zob.art.889 i n.k.p.c.; w wyniku usta-nowienia zastawu na wierzytelności - zob.art.327 i n.k.c.).Umowne ograniczenie uprawnienia posiadacza rachunku bankowe-go do dysponowania wkładem przybierają najczęściej postać tzw.blo-kady rachunku.Jej celem może być zabezpieczenie wierzytelnościbanku wobec posiadacza rachunku (np.z tytułu udzielonego kredytu)albo też pozostaje ona w związku z przekształceniem wkładu płatnegona żądanie na wkład terminowy (por.wyżej); [zob.na ten temat -W [ Pobierz całość w formacie PDF ]