Twardowska Kamila Kobiety a władza. Cesarzowe bizantyńskie II poł. V w. po Chrystusie

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Według tego historyka taki wybór nowegocesarza dał początek nowej praktyce ustrojowej, według której podczas tzw.interregnumcesarzowa miała prawo przekazania władzy cesarskiej poprzez wskazanie następcy.Teoriętą popiera Leszka650, który udział cesarzowej Weryny w 484 r., i cesarzowej Ariadnyw 491 r., tłumaczy właśnie tym niepisanym prawem.Ponadto autor ten twierdzi, żeAriadna była osobą, wokół której koncentrowały się losy państwa, ona reprezentowałamajestat cesarski i występowała jako arbiter, dbając o prawidłowy przebieg wydarzeń, a nakońcu podjęła decyzję o wyborze następcy Zenona na cesarskim tronie.Wydaje się jednak,że dowody przedstawione przez badaczy przedmiotu nie są wystarczające dla poparcia ichtez.W przypadku Anastosa nie możemy przyjąć jego stanowiska ponieważ porównaniedwóch przypadków tak odległych od siebie w czasie jest błędem.Tak samo Runciman, jaki Leszka przeceniają rolę, jaką odegrała Pulcheria zapominając o doniosłym udziale Asparaw desygnowaniu na cesarski tron Marcjana.Nie ulega najmniejszej wątpliwości, że zarówno Weryna jak i Ariadna odegrałydoniosłą rolę w wyniesieniu na tron Zenona, ale polegała ona na udzieleniu mu wsparcia.Zenon poprzez swoje małżeństwo z Ariadną należał do rodziny cesarza Leona I, był ojcem647ibid., s.110.648op.cit., s.196.649Teokracja bizantyjska, Warszawa 1982, s.42; tenże Some Notes., ss.122-123.650,,Cesarzowa Ariadna , op.cit., s.267-269.162właśnie panującego władcy- Leona II.Poparcie Weryny i Ariadny na pewno było ważnymczynnikiem.Tak samo rola cesarzowej Weryny podczas buntu Bazyliskosa, jej wsparciejako wdowy po poprzednim cesarzu było zapewne bardzo ważnym czynnikiem dlazdobycia poparcia, zwłaszcza wśród zwykłych mieszkańców stolicy i całego państwa.W tych dwóch przypadkach niewątpliwie bardzo ważnym argumentem była popularnośćcesarzowych wśród mieszkańców imperium.Być może był to jeden z głównychczynników dlaczego zdecydowano się powierzyć Ariadnie odegranie roli formalnej, tzn.udawano, że to ona sama dokonała wyboru Anastazjusza.Podobne czynniki miałyzapewne miejsce w 484 r., podczas uzurpacji Leoncjusza.Cesarzowa Weryna znana zeswojego aktywnego udziału w polityce państwa była najlepszą legitymizacją władzyuzurpatora.Nie podlega przy tym dyskusji, że ani Weryna ani Ariadna nie miały takiejwładzy, aby same dokonywać wyboru.Jak widzieliśmy w przypadku Leoncjusza i Anastazjusza kobiety cesarzowe byłyużywane dla legitymizowania wcześniej podjętych wyborów.To wskazuje bez wątpienia,że mimo braku oficjalnych uprawnień, pozycja cesarzowych w II poł V w.w CesarstwieBizantyńskim była silna.Inne siły polityczne, jak urzędnicy, senatorowie, wojsko starałysię o ich akceptację, czy też wymuszały to na nich, ale ważne było ich oficjalne poparcie.Ważne dane na temat zakresu władzy kobiet cesarzowych dostarcza analizaprzyczyn buntu Marcjana651, męża Leontii.Jego wystąpienie miało miejsce pod koniec479 r.Jan z Antiochii652 pisze, że wojna domowa wyniknęła w wyniku namowy Weryny.Zapewne u zródeł powstania takiego przekazu leżało to, że Marcjan otwarcie głosił dwaoficjalne powody buntu: pierwszym z nich była chęć pomocy dla uwięzionej przez IllusaWeryny.Drugim zaś twierdzenie Marcjana, że ponieważ jego żona Leontia urodziła się jużpo tym jak Leon I zasiadł na tronie, więc to ona ma większe prawo do władzy cesarskiejniż Ariadna653.Jest to ważny przekaz, ponieważ Marcjan oprócz pomocy swoich braci uzyskał takżepoparcie mieszkańców Konstantynopola654.Nie znamy odpowiedzi na pytanie, czy651Brooks, op.cit., s.219, przyp.69.Jednak bunt ten jest szybko stłumiony, mimo, że Marcjanowiudało się uzyskać poparcie Teoderyka Strabo.Według zródeł Jan z Antiochii 211.3 i EwagriuszScholastyk, HK III, 26 zawinił sam Marcjan swoją opieszałością pozwalając sprowadzić wojska z odsiecząIllusowi.652211, 3, �� j.653Teodor Lektor, Epitome 419; Teofanes, Chronografia AM 5971.654Bury, op.cit., t.I.395.163wynikało ono z faktu, że jego argumenty o prawie do tronu Leontii znalazły uznanie, czyteż rządy cesarza Zenona nie cieszyły się popularnością.Pewne jest jednak, że Marcjanużywając argumentu o prawach Leontii do tronu miał nadzieję, że zyska sobie w tensposób poparcie.Możemy sądzić, że nie posłużyłby się tym argumentem gdyby nie liczył,że zyska nim sobie zwolenników.Z drugiej strony musimy zdawać sobie sprawę z faktu,że skoro liczył na większe poparcie występując jako mąż ,,porfirogenetki to argumento prawach Leontii do tronu nie mógł być tylko pustym hasłem.Wynika z tego, że małżeństwo z cesarską córką dawało prawa do tronu.Były onenieoficjalne, istniały tylko w świadomości społecznej, ale mimo to istniały.Były takżeważnym argumentem w walce o władzę.3 [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Wątki