[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.), wdowa po nim,Elżbieta ze SÅ‚uszków, by w lipcu 1659 r.scedować je na rzecz Krzysztofa Paca,kanclerza wielkiego litewskiego.Od 1695 r.posesorem Kozienic zostaÅ‚Hieronim Augustyn Lubomirski, wówczas podskarbi wielki koronny78.Grodowe starostwo nowokorczyÅ„skie (1026 zÅ‚p.kwarty) dzierżyÅ‚ Franci­szek Florian Zebrzydowski, kasztelan lubelski, a nastÄ™pnie bracia KrasiÅ„scy Jan Kazimierz, wojewoda pÅ‚ocki, Gabriel oraz StanisÅ‚aw, kasztelanowiepÅ‚occy.Z kolei posiadaÅ‚ to starostwo niesenator Jan DembiÅ„ski, a od 1658 r.WÅ‚adysÅ‚aw Rey, podskarbi nadworny koronny, przyszÅ‚y wojewoda lubelski;w 1665 r.uzyskaÅ‚ on konsens  z okienkiem" na cesjÄ™ starostwa.Przed 1668 r.starostwo to uzyskaÅ‚ MikoÅ‚aj Jan LanckoroÅ„ski, zmarÅ‚y w 1673 r.79Oprócz wymienionych senatorów i dygnitarzy tenutariuszami królewsz-czyzn Sandomierszczyzny byli: Stefan BidziÅ„ski, Aleksander Bełżecki, JanKlemens i Stefan Braniccy, Marcin Chomentowski, Stefan Czarniecki, MichaÅ‚Czartoryski, Andrzej Gniewosz, Å‚owczy koronny, Bernard Gozdzki, kasztelanczerski, StanisÅ‚aw Jan i Aleksander JabÅ‚onowscy, StanisÅ‚aw LanckoroÅ„ski.JanWojciech Lipski, Jan Franciszek Lubowiecki, StanisÅ‚aw MaÅ‚achowski, AndrzejModrzewski, Jan Andrzej Morsztyn, Aleksander Myszkowski, Marcin Oborski,Zygmunt Opacki, wojewoda dorpacki.Jan OpaliÅ„ski, Jerzy OssoliÅ„ski.MikoÅ‚aj Podlodowski, StanisÅ‚aw Rewera, Feliks Kazimierz i Jakub Potoccy,Karol Zygmunt PrzerÄ™bski, Hieronim Radziejowski, Aleksander Sielski, JerzySÅ‚upecki, StanisÅ‚aw Skarszewski, MichaÅ‚ StanisÅ‚awski, Jan Szumowski (Szo-mowski), Jan i Karol TarÅ‚owie, MichaÅ‚ Tarnowski, Jerzy Hipolit TowiaÅ„ski,Jan Wielopolski, Hieronim Wierzbowski, Dymitr WiÅ›niowiecki, StanisÅ‚awWitowski, WÅ‚adysÅ‚aw Dominik Ostrogski-ZasÅ‚awski oraz przedstawiciele krÄ™­gów senatorsko-dygnitarskich W.Ks.Litewskiego  Jan Henryk de AltenBokum, stolnik litewski, Dominik MikoÅ‚aj RadziwiÅ‚Å‚, podkanclerzy litewski,i Andrzej Tyzenhaus, Å‚owczy litewski (pozostajÄ… oni poza zasiÄ™giem naszych77Sig., nr 8.k.29; nr 10, k.163 i 200; nr 11, k.145; nr 14, k.25v; nr 15, s.9; biogramyposesorów w PSB; ZieliÅ„ska, Magnateria., s.117.Por.też rozdz.I.przyp.17.78Sig.nr 1, s.308; Lustracja województwa sandomierskiego., cz.I.Kraków 1971, s.120 n.79VL, t.IV, 119-120.1061; MK, nr 192, k.142-142v; Sig.nr 9, k.66; Lustracjawojewództwa sandomierskiego.cz.II, s.201 n.; ChÅ‚apowski.Starostowie., s.123. 917.Jan Aleksander TarÅ‚o (zm.1680), wojewoda sandomierskibadaÅ„, ale odnotowujemy te nazwiska dla porzÄ…dku).W sumie trzymali onikrólewszczyzny wpÅ‚acajÄ…ce 94% kwarty.Woj ewództwo lubelskie należaÅ‚o do najmniej atrakcyjnych podwzglÄ™dem liczby i dochodowoÅ›ci królewszczyzn.Tylko starostwo lubelskiewyróżniaÅ‚o siÄ™ wÅ›ród maÅ‚ych i ubogich tenut, wpÅ‚acajÄ…c 2207 zÅ‚p.kwarty, tzn.ponad 2/3 wpÅ‚ywów z kwarty w tym województwie.Na sejmie koronacyjnymw styczniu 1649 r.starostwo to, wakujÄ…ce po Å›mierci Zbigniewa Firleja,otrzymaÅ‚ Jerzy OssoliÅ„ski, który w 1650 r.scedowaÅ‚ je na bratanka Jerzego 92Adama, zmarÅ‚ego w 1651 r.PrzynosiÅ‚o ono podobno wówczas 40 000 zÅ‚p.rocznej intraty, co orientuje nas, jak zaniżona byÅ‚a kwarta.W ciÄ…gu nastÄ™p­nych kilkunastu lat starostowie lubelscy zmieniali siÄ™ bardzo czÄ™sto: pohetmanie MikoÅ‚aju Potockim, staroÅ›cie, w 1651 r.król bezskutecznie oferowaÅ‚starostwo oraz kasztelaniÄ™ krakowskÄ… podkanclerzemu Hieronimowi Radzie­jowskiemu dla odsuniÄ™cia go od dworu.Wobec jego odmowy starostÄ…lubelskim zostaÅ‚ kasztelan sandomierski StanisÅ‚aw Witowski, który byÅ‚ poseso-rem Lublina od lat sześćdziesiÄ…tych XVII w., chociaż w 1659 r.uzyskaÅ‚ zgodÄ™na cesjÄ™ starostwa na rzecz Józefa Gorajskiego, a w 1661 i 1666 r.AleksandraLudwika Niezabitowskiego (ta ostatnia zrealizowana), przyszÅ‚ego kasztelanabeÅ‚skiego.Część wsi starostwa scedowaÅ‚ Witowski na rotmistrza FranciszkaSzeligowskiego i jego żonÄ™ ZofiÄ™.W 1669 r.Niezabitowski uzyskaÅ‚ te wsie odSzeligowskich (drogÄ… cesji).W czasach Jana III starostami lubelskimi byli dwajprzedstawiciele potężnego rodu DaniÅ‚owiczów Jan Karol, podskarbi nadworny,i MikoÅ‚aj, wojewoda podolski  oraz StanisÅ‚aw Antoni Szczuka, referendarzkoronny (od koÅ„ca 1687 r.)80.O przewadze starostwa lubelskiego wÅ›ród królewszczyzn LubelszczyznyÅ›wiadczy fakt, że drugie pod wzglÄ™dem dochodowoÅ›ci starostwo parczewskieprzynosiÅ‚o zaledwie 713 zÅ‚p.kwarty, tzn.ponad 3-krotnie mniej od lubelskie­go.PozostaÅ‚e tenuty Lubelszczyzny, nie zasÅ‚ugujÄ…ce na bardziej szczegółoweomawianie ze wzglÄ™du na niski wymiar kwarty, przeszÅ‚y w badanym okresieprzez rÄ™ce nastÄ™pujÄ…cych senatorów i dygnitarzy: Jana Karola i MikoÅ‚ajaDaniÅ‚owiczów, Teodora Denhoffa, StanisÅ‚awa Domaszewskiego, WacÅ‚awai WÅ‚adysÅ‚awa LeszczyÅ„skich, Jerzego Sebastiana i Jacka Dominika Lubomirs­kich, StanisÅ‚awa Aużeckiego, StanisÅ‚awa MaÅ‚achowskiego, Aleksandra Niemi-ry, Andrzeja Potockiego, Andrzeja Sierakowskiego, Jana Sobieskiego, hetma­na i marszaÅ‚ka, WacÅ‚awa Szczuki, Jacka Szemberka, kasztelana kamienieckie­go, a ponadto z Litwy Janusza RadziwiÅ‚Å‚a, wojewody wileÅ„skiego i hetmanawielkiego.W rÄ™kach senatorów i dygnitarzy znajdowaÅ‚y siÄ™ królewszczyznywpÅ‚acajÄ…ce ponad 95% kwarty.Zaledwie 10% wpisów w Metryce Koronnej(Libri Inscriptionum i Sigillata) dotyczÄ…cych królewszczyzn LubelszczyznystanowiÄ… nadania: aż 69% to zezwolenia na cesje i communicatio iuris nawspółmałżonka.Znacznie atrakcyjniejsze dla ludzi ubiegajÄ…cych siÄ™ o solidnÄ… porcjÄ™ panisbene merentium byÅ‚y królewszczyzny województwa podl askiego.Wpra­wdzie i tutaj byÅ‚o wiele tenut maÅ‚o intratnych, ale też leżaÅ‚o na terenie Podlasia80MK, nr 190, k.405-405v; nr 192, k.118-119; nr 204, k.3-5,53-54, 56-59; nr 205,k.68-68v; nr 206, k.226v; nr 363, k.72-72v, 74-75; nr 369, k.248-249; Sig., nr 2, k.81 -81v;nr 3, k.63v i 189; nr 5, k.15v i k.57v; nr 6, k.15v; nr 8, k.81; nr 10, s.33; nr 12, k.10v.99; nr 13,k.47; Zdpap., nr 3790, 3865  3870  pokwitowania za kwartÄ™ wpÅ‚aconÄ… z Wrotkowaw starostwie lubelskim; AR, V, teka 411, nr 16679; B.Czart, rkps 165, Diariusz sejmukoronacyjnego 1669, s.14; B.Ossol., dok.810; RadziwiÅ‚Å‚, op.cit., t.III, s.175, 267; AGAD,Lustracje, dz.XVIII, nr 40; biogramy posesorów w PSB. 93kilka starostw bogatych, a nawet bardzo bogatvch.Do tych ostatnich należaÅ‚oniewÄ…tpliwie starostwo knyszyÅ„skie, z którego (wraz z GoniÄ…dzem) wpÅ‚acono3963 zÅ‚p.kwarty (nie liczÄ…c 185 zÅ‚p.z leÅ›nictwa knyszyÅ„skiego), co stawiaÅ‚oKnyszyn na trzecim miejscu w tabeli dochodowoÅ›ci królewszczyzn koronnychpo CzÅ‚uchowie i Sandomierzu [ Pobierz caÅ‚ość w formacie PDF ]
  • zanotowane.pl
  • doc.pisz.pl
  • pdf.pisz.pl
  • centka.pev.pl
  •