[ Pobierz całość w formacie PDF ]
. Byłem zdumiony tym, co usłyszałem zanotował pózniej Dowżenko w dzienniku. W ludziach jest ogromnapotrzeba jakiegoś innego życia.Słyszę to wszędzie.Jedyne miejsce,gdzie tego nie słyszę, to krąg naszych przywódców 701.Ruchowi na rzecz reform przewodzili oficerowie, którzy otwarciekrytykowali system sowiecki i dawali wyraz nadziejom na zmianę.W1945 roku pewien porucznik przesłał przewodniczącemu PrezydiumRady Najwyższej ZSRS Michaiłowi Kalininowi szereg wniosków,które należałoby przedłożyć na następnym posiedzeniu Prezydium RadyNajwyższej .Ponieważ przeżył hitlerowski obóz zagłady na Majdanku iwidział na własne oczy, do czego doprowadziła dyktatura w Niemczech,domagał się położenia kresu arbitralnym aresztowaniom i uwięzieniomw Związku Sowieckim, mającym jego zdaniem własne Majdanki.Postulował też likwidację gospodarstw kolektywnych, bo, jak mówilimu żołnierze, są one całkowicie niewydajne, i załączył listędrobniejszych żądań, które przekazywał Kalininowi na prośbę podwładnych702.Przywódców partii naturalnie niepokoiła perspektywa powrotu dokraju żołnierzy, którym marzyły się reformy.Istniała oczywista analogiado wojny z Napoleonem z lat 1812 1815.Powracający z Francjioficerowie rosyjscy przynieśli wówczas do carskiej Rosji liberalną myślzachodnioeuropejską, która stała się inspiracją powstania dekabrystów w1825 roku.W lutym 1945 roku na konferencji w sztabie 2 FrontuBiałoruskiego działacze polityczni wzywali do przeciwstawienia sięwpływom Zachodu:Po wojnie 1812 roku nasi żołnierze, zobaczywszy jak wyglądażycie we Francji, porównywali je z sytuacją w carskiej Rosji.W owymczasie wpływ francuskiego życia miał charakter postępowy&Dekabryści doszli do wniosku, że trzeba podjąć walkę z carskąsamowolą.Dziś jednak jest inaczej.Majątki ziemskie w PrusachWschodnich są pewnie zasobniejsze od kołchozów.Na tej podstawieczłowiek zacofany może uznać, że gospodarka obszarnicza jest lepszaod socjalistycznej formy gospodarowania.Ale jest to wstecznictwo.Dlatego należy prowadzić bezlitosną walkę z takimi nastrojami703.Szczególnie obawiano się wpływu zachodnich idei na członkówpartii, których więcej niż połowa w 1945 roku służyła w szeregachArmii Czerwonej.Kierownictwo przypuszczało, że ich demobilizacjazarazi organizacje cywilne niebezpiecznym bakcylem liberalnychreform politycznych.W istocie idee reform już szerzyły się wśród ludności cywilnej,zwłaszcza wśród inteligencji i w kręgach politycznych.Sojusz z WielkąBrytanią i Stanami Zjednoczonymi na długo przed zakończeniem wojnywystawił sowieckie społeczeństwo na wpływy zachodnie.Po latachizolacji od świata miasta sowieckie zalały filmy hollywoodzkie,zachodnie książki i towary importowane w ramach lend-lease.Milionyludzi zobaczyły, jak wygląda życie na Zachodzie nie był to możewidok zgodny z hollywoodzkim ideałem, ale przecież daleko odbiegałod czarnego obrazu upowszechnianego przez sowiecką propagandę wlatach trzydziestych.W Moskwie znów pojawiły się restauracje i sklepykomercyjne, które można było uznać za zapowiedz czegoś w rodzajunowego NEP-u.Wszystko to podsycało nadzieje, że po zakończeniu wojny życie w Związku Sowieckim stanie się łatwiejsze i bardziejotwarte na Zachód.Jak powiedział latem 1944 roku pisarz ipropagandysta Wsiewołod Wiszniewski w mowie wygłoszonej naposiedzeniu Towarzystwa do spraw Stosunków Kulturalnych zZagranicą:Po zakończeniu wojny życie stanie się bardzo przyjemne& Będziedużo przyjazdów i wyjazdów, i wiele kontaktów z Zachodem.Każdemuwolno będzie czytać to, co zechce.Będzie wymiana studencka, aobywatelom sowieckim zostaną ułatwione podróże zagraniczne.W kręgach inteligenckich otwarcie dyskutowano o reformiepolitycznej, nie bojąc się cenzury (i być może za zgodą kierownictwapartii, które chciało w ten sposób skłonić ludzi do walki do samegokońca wojny). Szerokie koła inteligencji opowiadały się za liberalizacją wspomina Simonow. Panowała ogólna atmosfera ideologicznegooptymizmu .Dla większości inteligentów liberalizacja oznaczała dialog z rządem w sprawie reform.Mało kto był gotów rzucić otwartewyzwanie komunistycznej dyktaturze, ale wielu chciało większegoudziału w podejmowaniu decyzji politycznych, aby rozsadzić system odwewnątrz.Mówiąc słowami poety Dawida Samojłowa:Obowiązek obywatelski oznaczał według nas służbę celompolitycznym, w których pożyteczność wierzyliśmy& Rozumowaliśmy,że skoro spełniamy obywatelski obowiązek, to mamy prawo do tego,żeby rząd traktował nas uczciwie& Chcieliśmy, aby wyjaśnił nam swojeplany i przekonał nas o słuszności swoich decyzji.Nie chcieliśmy byćbezrozumnymi wykonawcami wszystkiego, co rząd raczy postanowić.Można było nawet dyskutować o reformie gospodarczej.IwanLichaczow, dyrektor Zakładów imienia Stalina w Moskwie,największego producenta samochodów w Związku Sowieckim, wystąpiłz pomysłem ograniczonego urynkowienia gospodarki przemysłowej;dzięki większej swobodzie finansowej na szczeblu lokalnym możnabyłoby zachęcić robotników wyższymi stawkami do lepszej pracy.Program ten miał zasadniczo zmienić charakter gospodarki planowej.Również niektórzy ekonomiści krytykowali system planowania iproponowali powrót do gospodarki rynkowej, aby pobudzić produkcję wokresie powojennym704. Atmosfera jawności w życiu publicznym ośmielała ludzi dokwestionowania zasad i wartości sowieckich również w życiuprywatnym.Elga Torczinska, przed wojną nastoletnia stalinistka, wspominacharakterystyczny epizod, który kazał jej zrewidować dotychczasoweprzekonania polityczne.W czasie obrony Leningradu w 1941 roku Elga,działaczka Komsomołu, została skierowana wraz z grupą kolegów zestudiów do kopania rowów przeciwczołgowych pod miastem.Studencispali w okopach.Jeden z nich był bardzo niezadowolony z warunków iposkarżył się brygadziście, który najpierw go ukarał, potem szykanował,a w końcu zadenuncjował na zebraniu organizacji komsomolskiej.Student został aresztowany i trafił do więzienia.Wydarzenie touświadomiło Eldze, w jakim kraju żyje.Kiedy w 1937 roku aresztowanojej ojca, uznała, że musiał dopuścić się jakiegoś przestępstwa.Wierzyław tezę reżimowej propagandy o wrogach ludu .Teraz jednakzobaczyła, że ludzi aresztuje się z byle powodu.Przyłączyła się dostudentów, bezskutecznie protestujących przeciwko aresztowaniu kolegi.Od tej chwili zaczęła widzieć Komsomoł i partię w innym świetle niejako instytucje demokratyczne, ale jako enklawy elity, która nadużywaswojej władzy.Nosiła się z myślą o wystąpieniu z Komsomołu iprzestała chodzić na zebrania organizacji.Przez cały okres blokadyLeningradu mieszkała w komunałce:Było to przyjemne mieszkanie, rzadko dochodziło tam do kłótni [ Pobierz całość w formacie PDF ]
zanotowane.pl doc.pisz.pl pdf.pisz.pl centka.pev.pl
. Byłem zdumiony tym, co usłyszałem zanotował pózniej Dowżenko w dzienniku. W ludziach jest ogromnapotrzeba jakiegoś innego życia.Słyszę to wszędzie.Jedyne miejsce,gdzie tego nie słyszę, to krąg naszych przywódców 701.Ruchowi na rzecz reform przewodzili oficerowie, którzy otwarciekrytykowali system sowiecki i dawali wyraz nadziejom na zmianę.W1945 roku pewien porucznik przesłał przewodniczącemu PrezydiumRady Najwyższej ZSRS Michaiłowi Kalininowi szereg wniosków,które należałoby przedłożyć na następnym posiedzeniu Prezydium RadyNajwyższej .Ponieważ przeżył hitlerowski obóz zagłady na Majdanku iwidział na własne oczy, do czego doprowadziła dyktatura w Niemczech,domagał się położenia kresu arbitralnym aresztowaniom i uwięzieniomw Związku Sowieckim, mającym jego zdaniem własne Majdanki.Postulował też likwidację gospodarstw kolektywnych, bo, jak mówilimu żołnierze, są one całkowicie niewydajne, i załączył listędrobniejszych żądań, które przekazywał Kalininowi na prośbę podwładnych702.Przywódców partii naturalnie niepokoiła perspektywa powrotu dokraju żołnierzy, którym marzyły się reformy.Istniała oczywista analogiado wojny z Napoleonem z lat 1812 1815.Powracający z Francjioficerowie rosyjscy przynieśli wówczas do carskiej Rosji liberalną myślzachodnioeuropejską, która stała się inspiracją powstania dekabrystów w1825 roku.W lutym 1945 roku na konferencji w sztabie 2 FrontuBiałoruskiego działacze polityczni wzywali do przeciwstawienia sięwpływom Zachodu:Po wojnie 1812 roku nasi żołnierze, zobaczywszy jak wyglądażycie we Francji, porównywali je z sytuacją w carskiej Rosji.W owymczasie wpływ francuskiego życia miał charakter postępowy&Dekabryści doszli do wniosku, że trzeba podjąć walkę z carskąsamowolą.Dziś jednak jest inaczej.Majątki ziemskie w PrusachWschodnich są pewnie zasobniejsze od kołchozów.Na tej podstawieczłowiek zacofany może uznać, że gospodarka obszarnicza jest lepszaod socjalistycznej formy gospodarowania.Ale jest to wstecznictwo.Dlatego należy prowadzić bezlitosną walkę z takimi nastrojami703.Szczególnie obawiano się wpływu zachodnich idei na członkówpartii, których więcej niż połowa w 1945 roku służyła w szeregachArmii Czerwonej.Kierownictwo przypuszczało, że ich demobilizacjazarazi organizacje cywilne niebezpiecznym bakcylem liberalnychreform politycznych.W istocie idee reform już szerzyły się wśród ludności cywilnej,zwłaszcza wśród inteligencji i w kręgach politycznych.Sojusz z WielkąBrytanią i Stanami Zjednoczonymi na długo przed zakończeniem wojnywystawił sowieckie społeczeństwo na wpływy zachodnie.Po latachizolacji od świata miasta sowieckie zalały filmy hollywoodzkie,zachodnie książki i towary importowane w ramach lend-lease.Milionyludzi zobaczyły, jak wygląda życie na Zachodzie nie był to możewidok zgodny z hollywoodzkim ideałem, ale przecież daleko odbiegałod czarnego obrazu upowszechnianego przez sowiecką propagandę wlatach trzydziestych.W Moskwie znów pojawiły się restauracje i sklepykomercyjne, które można było uznać za zapowiedz czegoś w rodzajunowego NEP-u.Wszystko to podsycało nadzieje, że po zakończeniu wojny życie w Związku Sowieckim stanie się łatwiejsze i bardziejotwarte na Zachód.Jak powiedział latem 1944 roku pisarz ipropagandysta Wsiewołod Wiszniewski w mowie wygłoszonej naposiedzeniu Towarzystwa do spraw Stosunków Kulturalnych zZagranicą:Po zakończeniu wojny życie stanie się bardzo przyjemne& Będziedużo przyjazdów i wyjazdów, i wiele kontaktów z Zachodem.Każdemuwolno będzie czytać to, co zechce.Będzie wymiana studencka, aobywatelom sowieckim zostaną ułatwione podróże zagraniczne.W kręgach inteligenckich otwarcie dyskutowano o reformiepolitycznej, nie bojąc się cenzury (i być może za zgodą kierownictwapartii, które chciało w ten sposób skłonić ludzi do walki do samegokońca wojny). Szerokie koła inteligencji opowiadały się za liberalizacją wspomina Simonow. Panowała ogólna atmosfera ideologicznegooptymizmu .Dla większości inteligentów liberalizacja oznaczała dialog z rządem w sprawie reform.Mało kto był gotów rzucić otwartewyzwanie komunistycznej dyktaturze, ale wielu chciało większegoudziału w podejmowaniu decyzji politycznych, aby rozsadzić system odwewnątrz.Mówiąc słowami poety Dawida Samojłowa:Obowiązek obywatelski oznaczał według nas służbę celompolitycznym, w których pożyteczność wierzyliśmy& Rozumowaliśmy,że skoro spełniamy obywatelski obowiązek, to mamy prawo do tego,żeby rząd traktował nas uczciwie& Chcieliśmy, aby wyjaśnił nam swojeplany i przekonał nas o słuszności swoich decyzji.Nie chcieliśmy byćbezrozumnymi wykonawcami wszystkiego, co rząd raczy postanowić.Można było nawet dyskutować o reformie gospodarczej.IwanLichaczow, dyrektor Zakładów imienia Stalina w Moskwie,największego producenta samochodów w Związku Sowieckim, wystąpiłz pomysłem ograniczonego urynkowienia gospodarki przemysłowej;dzięki większej swobodzie finansowej na szczeblu lokalnym możnabyłoby zachęcić robotników wyższymi stawkami do lepszej pracy.Program ten miał zasadniczo zmienić charakter gospodarki planowej.Również niektórzy ekonomiści krytykowali system planowania iproponowali powrót do gospodarki rynkowej, aby pobudzić produkcję wokresie powojennym704. Atmosfera jawności w życiu publicznym ośmielała ludzi dokwestionowania zasad i wartości sowieckich również w życiuprywatnym.Elga Torczinska, przed wojną nastoletnia stalinistka, wspominacharakterystyczny epizod, który kazał jej zrewidować dotychczasoweprzekonania polityczne.W czasie obrony Leningradu w 1941 roku Elga,działaczka Komsomołu, została skierowana wraz z grupą kolegów zestudiów do kopania rowów przeciwczołgowych pod miastem.Studencispali w okopach.Jeden z nich był bardzo niezadowolony z warunków iposkarżył się brygadziście, który najpierw go ukarał, potem szykanował,a w końcu zadenuncjował na zebraniu organizacji komsomolskiej.Student został aresztowany i trafił do więzienia.Wydarzenie touświadomiło Eldze, w jakim kraju żyje.Kiedy w 1937 roku aresztowanojej ojca, uznała, że musiał dopuścić się jakiegoś przestępstwa.Wierzyław tezę reżimowej propagandy o wrogach ludu .Teraz jednakzobaczyła, że ludzi aresztuje się z byle powodu.Przyłączyła się dostudentów, bezskutecznie protestujących przeciwko aresztowaniu kolegi.Od tej chwili zaczęła widzieć Komsomoł i partię w innym świetle niejako instytucje demokratyczne, ale jako enklawy elity, która nadużywaswojej władzy.Nosiła się z myślą o wystąpieniu z Komsomołu iprzestała chodzić na zebrania organizacji.Przez cały okres blokadyLeningradu mieszkała w komunałce:Było to przyjemne mieszkanie, rzadko dochodziło tam do kłótni [ Pobierz całość w formacie PDF ]