[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Upadekdynastii Omajadów i Marwana (744-750), który został ostatnim jejkalifem, dodatkowo utrudnił Arabom, którzy przecież toczyli wojnyna różnych frontach, działania na północ od gór Kaukazu.Rezulta�tem była swego rodzaju równowaga arabsko-chazarska, przerywananiekiedy pomniejszymi epizodami wojennymi z inicjatywy to jednej,to drugiej strony.Wyprawy chazarskie, już raczej o charakterze ra�bunkowym, odnotowały zródła w latach 762 i 764, a w 799 r.próbo�wali Chazarowie nawet interweniować w wewnętrzne sprawy kalifa�tu.Północny Kaukaz pozostawał pod kontrolą Chazarów.Stosunkichazarsko-bizantyjskie utrzymywały się w zasadzie poprawne, przy�najmniej tak długo, jak długo obu stronom zagrażała potęga Ara�bów.W 732 lub 733 r.następca tronu w Bizancjum ożenił się z księż�niczką chazarską, a syn z tego związku, panujący w latach 775-780jako Leon IV, otrzymał nawet przydomek "Chazar".W 787 r.Cha�zarowie zdołali jeszcze podporządkować sobie obszar zamieszkałyprzez Gotów w południowo-zachodniej części Krymu.Na wstępie niniejszego szkicu wyraziłem opinię o doniosłej rolichaganatu chazarskiego jako obrońcy Europy Wschodniej przed eks�pansją arabską.Opinia ta nie zmierza do idealizacji Chazarów, któ- rych najazdy na Zakaukazie nie były mniej, a prawdopodobnie byłynawet bardziej niszczycielskie niż najazdy arabskie.Pamiętać należyrównież, że z punktu widzenia Damaszku, a pózniej Bagdadu, krajChazarów i pozostałe kraje na północ od Kaukazu były odległą pe�ryferią, niełatwą do opanowania, a praktycznie niemożliwą do utrzy�mania przez dłuższy czas w rzeczywistej zależności i w dodatku -ogólnie rzecz biorąc - nie nazbyt atrakcyjną jako cel akcji zdobyw�czej.Uporczywość wojen chazarsko-arabskich tłumaczy się w znacz�nej mierze rzeczywistą i potencjalną rolą chaganatu w ważniejszychdla Arabów zmaganiach z Persami Sasanidów i z Bizancjum, w ry�walizacji o uzależnienie ludów kaukaskich oraz względami ekono�micznymi - dążeniem do uzyskania i utrzymania kontroli nad wspo�mnianym już transkontynentalnym szlakiem handlowym wiodącymprzez obszary nadczarnomorskie i nadkaspijskie.VIIPrzytoczymy teraz kilka najważniejszych arabskich świadectw zródło�wych o Chazarach i ich państwie.Jak zobaczymy, wiele obserwacji au�torów arabskich potwierdza lub konkretyzuje informacje znane namjuż z listu króla Józefa.Oto, czego możemy się dowiedzieć z dziełaKsięga drogocennych klejnotów Ibn Rosteha - pisarza arabskiego po�chodzenia perskiego z przełomu IX i X w.7:Pomiędzy Pieczyngami a Chazarami jest 10 dni (drogi), (wiodącej)przez stepy i przez obszary lesiste.Nie ma pomiędzy nimi a Chazara�mi utartej drogi, ani uczęszczanych szlaków.Chazaria jest obszer�nym krajem, przylegającym z jednej strony do wielkich gór.Posia�dają oni (Chazarowie) króla, który zwany jest Iaa.Ale najwyższym ichwładcą jest Hazar-haqan.Chazarowie są mu posłuszni jednak tylkonominalnie, a cała władza spoczywa w ręku Iay, jako że w przewodze�niu (im) i w wojsku zajmuje on pozycję, w związku z którą nie musiliczyć się z nikim ponad nim.Najwyższy ich władca wyznaje judaizm,podobnie jak Iaa i ci spośród dowódców i wielmożów, którzy starająmu się przypodobać; reszta z nich wyznaje natomiast religię podobnądo religii Turków.Stolicą ich jest Sari' ain, a w niej [lub: kolo niej] znajduje się inne miasto zwane Hab.-n.l.Ludność (miejscowa)mieszka w zimie w tych miastach.Z początkiem wiosny wyruszają onina stepy, na których pozostają aż do nadejścia zimy.W tych dwóchmiastach mieszkają (również) muzułmanie, którzy posiadają meczety,imamów, muezzinów i szkoły koraniczne.Król ich, Iaa, nałożył na możnych i bogatych spomiędzy nich obowią�zek dostarczania jezdzców, (w ilości) zależnej od ich majątku i stop�nia ich zamożności.Najeżdżają oni co roku na Pieczyngów.Sam Iaazajmuje się organizacją wyprawy i udaje się na swe ekspedycje wo�jenne wraz ze swymi wojownikami.Posiadają oni piękny wygląd.Kie�dy wyruszają w jakąś stronę, wychodzą w pełnym uzbrojeniu, z cho�rągwiami, włóczniami, (odziani) w mocne kolczugi.(Iaa) wyjeżdża naczele 10 000 jezdzców, spośród których jedni stanowią regularnewojsko będące na żołdzie, inni zaś należą do tych (wojowników), któ�rych wystawili (dlań) jako powinność (wspomniani wyżej) bogacze.Kiedy wyrusza (on) w jakąś stronę, sporządza się w jego obecnościcoś w rodzaju tarczy słonecznej, uformowanej na kształt bębna.Tar�czę tę dzwiga jezdziec, który jedzie z nią przed nim.Następnie jedzieon sam, a za nim jego wojsko, które widzi blask tej tarczy.Jeżeliwezmą jakąś zdobycz, zbierają ją całą w jego obozie; następnie Iaawybiera z niej, co mu się podoba i bierze to dla siebie, pozostawiającdla nich (tj.dla pozostałych wojowników) resztę łupów, aby podzie�lili je pomiędzy siebie.Jednym z najważniejszych zródeł arabskich do dziejów ludówEuropy Wschodniej jest sprawozdanie Ibn Fadlana, posłującego z ra�mienia kalifa bagdadzkiego al-Muktadira do króla Bułgarów nad-wołżańskich w latach 921-922 [ Pobierz całość w formacie PDF ]
zanotowane.pl doc.pisz.pl pdf.pisz.pl centka.pev.pl
.Upadekdynastii Omajadów i Marwana (744-750), który został ostatnim jejkalifem, dodatkowo utrudnił Arabom, którzy przecież toczyli wojnyna różnych frontach, działania na północ od gór Kaukazu.Rezulta�tem była swego rodzaju równowaga arabsko-chazarska, przerywananiekiedy pomniejszymi epizodami wojennymi z inicjatywy to jednej,to drugiej strony.Wyprawy chazarskie, już raczej o charakterze ra�bunkowym, odnotowały zródła w latach 762 i 764, a w 799 r.próbo�wali Chazarowie nawet interweniować w wewnętrzne sprawy kalifa�tu.Północny Kaukaz pozostawał pod kontrolą Chazarów.Stosunkichazarsko-bizantyjskie utrzymywały się w zasadzie poprawne, przy�najmniej tak długo, jak długo obu stronom zagrażała potęga Ara�bów.W 732 lub 733 r.następca tronu w Bizancjum ożenił się z księż�niczką chazarską, a syn z tego związku, panujący w latach 775-780jako Leon IV, otrzymał nawet przydomek "Chazar".W 787 r.Cha�zarowie zdołali jeszcze podporządkować sobie obszar zamieszkałyprzez Gotów w południowo-zachodniej części Krymu.Na wstępie niniejszego szkicu wyraziłem opinię o doniosłej rolichaganatu chazarskiego jako obrońcy Europy Wschodniej przed eks�pansją arabską.Opinia ta nie zmierza do idealizacji Chazarów, któ- rych najazdy na Zakaukazie nie były mniej, a prawdopodobnie byłynawet bardziej niszczycielskie niż najazdy arabskie.Pamiętać należyrównież, że z punktu widzenia Damaszku, a pózniej Bagdadu, krajChazarów i pozostałe kraje na północ od Kaukazu były odległą pe�ryferią, niełatwą do opanowania, a praktycznie niemożliwą do utrzy�mania przez dłuższy czas w rzeczywistej zależności i w dodatku -ogólnie rzecz biorąc - nie nazbyt atrakcyjną jako cel akcji zdobyw�czej.Uporczywość wojen chazarsko-arabskich tłumaczy się w znacz�nej mierze rzeczywistą i potencjalną rolą chaganatu w ważniejszychdla Arabów zmaganiach z Persami Sasanidów i z Bizancjum, w ry�walizacji o uzależnienie ludów kaukaskich oraz względami ekono�micznymi - dążeniem do uzyskania i utrzymania kontroli nad wspo�mnianym już transkontynentalnym szlakiem handlowym wiodącymprzez obszary nadczarnomorskie i nadkaspijskie.VIIPrzytoczymy teraz kilka najważniejszych arabskich świadectw zródło�wych o Chazarach i ich państwie.Jak zobaczymy, wiele obserwacji au�torów arabskich potwierdza lub konkretyzuje informacje znane namjuż z listu króla Józefa.Oto, czego możemy się dowiedzieć z dziełaKsięga drogocennych klejnotów Ibn Rosteha - pisarza arabskiego po�chodzenia perskiego z przełomu IX i X w.7:Pomiędzy Pieczyngami a Chazarami jest 10 dni (drogi), (wiodącej)przez stepy i przez obszary lesiste.Nie ma pomiędzy nimi a Chazara�mi utartej drogi, ani uczęszczanych szlaków.Chazaria jest obszer�nym krajem, przylegającym z jednej strony do wielkich gór.Posia�dają oni (Chazarowie) króla, który zwany jest Iaa.Ale najwyższym ichwładcą jest Hazar-haqan.Chazarowie są mu posłuszni jednak tylkonominalnie, a cała władza spoczywa w ręku Iay, jako że w przewodze�niu (im) i w wojsku zajmuje on pozycję, w związku z którą nie musiliczyć się z nikim ponad nim.Najwyższy ich władca wyznaje judaizm,podobnie jak Iaa i ci spośród dowódców i wielmożów, którzy starająmu się przypodobać; reszta z nich wyznaje natomiast religię podobnądo religii Turków.Stolicą ich jest Sari' ain, a w niej [lub: kolo niej] znajduje się inne miasto zwane Hab.-n.l.Ludność (miejscowa)mieszka w zimie w tych miastach.Z początkiem wiosny wyruszają onina stepy, na których pozostają aż do nadejścia zimy.W tych dwóchmiastach mieszkają (również) muzułmanie, którzy posiadają meczety,imamów, muezzinów i szkoły koraniczne.Król ich, Iaa, nałożył na możnych i bogatych spomiędzy nich obowią�zek dostarczania jezdzców, (w ilości) zależnej od ich majątku i stop�nia ich zamożności.Najeżdżają oni co roku na Pieczyngów.Sam Iaazajmuje się organizacją wyprawy i udaje się na swe ekspedycje wo�jenne wraz ze swymi wojownikami.Posiadają oni piękny wygląd.Kie�dy wyruszają w jakąś stronę, wychodzą w pełnym uzbrojeniu, z cho�rągwiami, włóczniami, (odziani) w mocne kolczugi.(Iaa) wyjeżdża naczele 10 000 jezdzców, spośród których jedni stanowią regularnewojsko będące na żołdzie, inni zaś należą do tych (wojowników), któ�rych wystawili (dlań) jako powinność (wspomniani wyżej) bogacze.Kiedy wyrusza (on) w jakąś stronę, sporządza się w jego obecnościcoś w rodzaju tarczy słonecznej, uformowanej na kształt bębna.Tar�czę tę dzwiga jezdziec, który jedzie z nią przed nim.Następnie jedzieon sam, a za nim jego wojsko, które widzi blask tej tarczy.Jeżeliwezmą jakąś zdobycz, zbierają ją całą w jego obozie; następnie Iaawybiera z niej, co mu się podoba i bierze to dla siebie, pozostawiającdla nich (tj.dla pozostałych wojowników) resztę łupów, aby podzie�lili je pomiędzy siebie.Jednym z najważniejszych zródeł arabskich do dziejów ludówEuropy Wschodniej jest sprawozdanie Ibn Fadlana, posłującego z ra�mienia kalifa bagdadzkiego al-Muktadira do króla Bułgarów nad-wołżańskich w latach 921-922 [ Pobierz całość w formacie PDF ]
