Kanapariusz Jan Żywot w. Wojciecha

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.14.Otton I, pragnąc nadać Magdeburgowi jak najwięcej blasku, nie poprzestał na stworzeniu w nim ośrodka kultu św.Maurycego, legendarnegorycerza-męczennika, patrona metropolii, ale sprowadził do tamtejszego kościoła św.Szczepana relikwie z Włoch i z zach.Niemiec.Wśródówczesnych patronów magdeburskich uderza szczególnie duża liczba kultów męczeńskich (św.Maurycy, św.Szczepan, pózniej św.Sebastian) inauczająco-misjonarskich (św.Ambroży, św.Gangolf).Wzmianka o "miejscach świętych męczenników" w %7ł.I podkreśla więc, że młodocianyWojciech uprawiał formy pobożności właściwe epoce.15.Tj.psalmy Dawida, czyli odmawianie psałterza.16.Wojciech od ofiarowania na ołtarzu uważa siebie za sługę Maryi.Oba jego %7ływoty szczególnie to podkreślają.Tradycja pózniejsza w Polsceprzypisuje mu, jak wiadomo, ułożenie pieśni Bogarodzica.17.W tekście łac.: O ter quaterque beatus.Por.W e r g i l i u s z Eneida I, 94.18.Brunon z Kwerfurtu w %7ł.II, rozdz.3 określa czas studiów Wojciecha w Magdeburgu na 9 lat ("trzy razy po trzy lata").19.Czechy po oficjalnym przyjęciu chrześcijaństwa przez Przemyślidów wg obrządku łacińskiego zostały poddane biskupstwu w Ratyzbonie.Dopiero w 973 r.stworzono osobną diecezję w Pradze, podporządkowaną Moguncji.Pierwszym biskupem był Detmar (także Dytmar, 973-982),pochodzący niewątpliwie z Niemiec.Zob.V.N o v o t n � esk� d%1łjiny t.I, Praga 1912, s.587-588.20.W ten sposób autor mówi prawdopodobnie o przyjęciu święceń kapłańskich.21.Przedśmiertna wizja bpa Dytmara i jego pełne skruchy rozważania zawierają cytaty z W e r g i l i u s z a Eneidy II, 274 i I, 142, Regułyzakonnej św.Benedykta rozdz.1, z Izajasza (6, 5 i 66, 24), z Now.Test.(Mar.9, 47 i 9, 43 oraz 46-47), z Księgi Machabeuszów (1, 26) i z Dz.Ap.(8, 2), a dalej, przy wzmiance o przestrachu obecnych przy zgonie, posłużono się również wyrażeniami z Pisma św.(Mar.4, 40, Auk.2, 9, iMach.10, 8).22.Objęcie przez Wojciecha wysokiego stanowiska kościelnego było z pewnością przewidywane i przygotowywane ze względu na jegourodzenie i studia magdeburskie.Mógł to być nawet jeden ze sposobów, wg których współzawodniczące ze sobą rody Przemyślidów iSławnikowiczów miały układać dalsze wzajemne stosunki.Przedwczesna, zdaje się, śmierć bpa Dytmara przyspieszyła bieg wypadków ikandydatura Wojciecha mogła natrafić na przeszkody choćby ze względu na jego młody wiek (około 26-27 lat).Miała jednak za sobąniewątpliwie poparcie polityczne.23.Wybór wg tradycji zapisanej przez K o s m a s a (Kron.ks.I, rozdz.25) odbywał się w miejscowości Lev� Hradec nad Wełtawą, gdziepodobno był wzniesiony pierwszy kościół w Czechach jeszcze za ks.Borzywoja (pocz.X w.).Zob.V.N o v o t n � esk� d%1łjiny t.I, 1, s.613 iSvatov� clavsk� Sbornik II, 2, Praga 1939, s.135 i 122-123.24.Bolesław II (967-999), nazwany pózniej Pobożnym, syn Bolesława I Srogiego, brat Dobrawy (Dobrawki, Dąbrówki), żony Mieszka I.25.Egzorcyzmowanie opętanego jest przedmiotem jednej ze scen na drzwiach gnieznieńskich.Tam jednak legenda przeinaczyła opowiadanie%7ływotu, ukazując jako egzorcystę samego św.Wojciecha w stroju biskupim.26.Wojna z Saracenami, tj.z muzułmanami arabskimi, władcami całej południowej połaci Morza Zródziemnego, którzy sięgali po PółwysepApeniński.Wzmianka ta dotyczy szczególnie walk toczonych w 982 r.w Kalabrii, z których Otton II ledwie uszedł z życiem.Zob.%7ł.II, rozdz.10.27.Werona, miasto w północnych Włoszech nad rz.Adygą, leżące na szlaku przepraw przez Alpy.28.Cesarz Otton II (973-983), syn Ottona I.29.Sejm zwołany przez Ottona II odbywał się w Weronie od połowy maja do 17 VI 983 r.Radził m.in.nad dalszą wojną z Saracenami.30."Zastęp Słowian", w tekście łac.Sclavonica manus, oznacza tu oczywiście Czechów.Zob.przyp.2.31.Inwestyturę wyobraża 5 scena drzwi gnieznieńskich na podstawie tradycji.Por.J.K a r w a s i ń s k a Moguncja czy Werona miejsceminwestytury św.Wojciecha St.yr.11 (1966).32.Arcybp metropolita moguncki Willigis (975-1011) był kościelnym zwierzchnikiem Wojciecha i jego diecezji (zob.przyp.19).Praga,pierwotnie podlegająca Ratyzbonie, związana została organizacyjnie z leżącą nad Renem Moguncją, aby nie powiększać w Rzeszy przewagibawarskiej.W rzeczy samej było to taktyczne utrzymywanie równowagi między współzawodniczącymi ośrodkami kościelnymi.33.Wg tych słów udzielenie Wojciechowi sakry biskupiej odbyłoby się 29 VI 983 r.Obliczenia oparte na zestawieniach z datami podróżycesarskiej kazałyby liczyć się z datą podaną przez K o s m a s a (Kron.I, rozdz.26), mianowicie 11 VI 983 r.(zob.%7ł.II, rozdz.9 i Jahrb�cherdes Deutschen Reichs unter Otto II t.II (1902), s.200-21).Nie znalazła uznania odosobniona teza M.U h l i r z Die �lteste Lebenschreibung s.21, która przenosi bieg spraw (wraz z sejmem) na drugą połowę lutego 983 r.do Moguncji.34.Wacław I, ks.czeski (921-935), zamordowany przez swego brata i współzawodnika Bolesława I (935-967), uznany został za świętego.Cześćśw.Wacława stała się niebawem narodowym kultem czeskim, a jego imię jako męczennika rozsławiły liczne żywoty i legendy.We Włoszechpod koniec X w.znany był żywot napisany około r.983 przez Gumpolda bpa mantuańskiego z polecenia cesarza Ottona II, i tenprawdopodobnie, przynajmniej z zasdniczej treści, był znany autorowi %7ł.I.35.Podział dochodów biskupich na cztery części z określonym przeznaczeniem znany jest na gruncie rzymskim już w końcu V w.Mówią o nimnajstarsze zbiory postanowień i przepisów życia kanonicznego, a szczególnie zaleca je Księga Reguły Pasterskiej Grzegorza I.Widocznie jednaknie wszyscy wprowadzili te zasady w czyn, skoro niejeden żywot świętego biskupa przytacza ich praktykowanie jako dowód szczególnej cnoty.36.Gaudenty-Radym towarzyszył bratu nieodstępnie przynajmniej od czasu objęcia biskupstwa w Pradze.Wraz z nim wstąpił potem doklasztoru na Awentynie, wrócił do Pragi i dalej dzielił wygnańcze losy aż do misyjnej wyprawy do Polski i Prus włącznie.Stamtąd, jako świadekostatnich dni i śmierci, powrócił najpierw do Bolesława Chrobrego, a potem do Włoch.W końcu r.999 został mianowany "arcybiskupem św.Wojciecha", tj.arcybiskupem tworzonej właśnie metropolii polskiej z siedzibą w Gnieznie.Zm.ok.1006 r.Zob.G.L a b u d a, artykuł oGaudentym w PSB t.VII, s.308-309.37 [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Wątki