[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.przy tworzeniu miejskich przestrzeni, które są dla nich przezna-czone, jak place zabaw).Działania takie stanowią dymne zasłony dlapodtrzymania wyłączności dorosłych w sprawach decyzyjnych i w rzeczysamej maskują faktycznie istniejący problem społecznego wykluczeniadzieci.W celu ukazania różnicy pomiędzy głębokim sensem uczestnictwaa parainkluzyjnymi praktykami Roger Hart zaproponował, by rozpatry-wać te kwestie, opierając się na swoistym kontinuum, które obrazowozostało zresztą przez samego autora przedstawione w postaci drabiny.Od tego czasu owo przedstawienie znane jest w literaturze jako drabinauczestnictwa dzieci Rogera Harta (rys.1).Przedstawiony przez Harta model obejmuje 8 poziomów, z którychsens właściwy uczestnictwa mają poziomy od 4.szczebla drabiny, tj.: przydzielanie zadań i informowanie; konsultowanie i informowanie; inicjowane przez dorosłych, a podejmowanie decyzji z dziećmi; inicjowanie i kierowanie przez dzieci; z inicjatywy dzieci decyzje podejmowane z dorosłymi.Pierwsze trzy poziomy nie są w zasadzie uczestnictwem dzieci i za-stosowane tu przez Harta nazewnictwo wyraznie deprecjonuje takiedziałania.Są nimi: manipulacja obejmująca sytuacje, kiedy dorośli wykorzystująmłodzież do wsparcia własnych projektów, udając przy tym, że projek-ty te są inspirowane przez młodzież;1To odwołanie do stanowiska The Australian Youth Foundation Youth Partner-ship & Participation http://www.youngaustralians.org/library. 186 ArtykułyRys.1.Drabina poziomów uczestnictwa społecznego dzieci według Rogera Hartay r ó d ło: Opracowanie własne na podstawie: H a r t, 1992, s.8. dekoracja polegająca na tym, że korzysta się z pomocy dzieci, abywsparły one projekt w jakiś pośredni (wymyślony przez siebie) sposóbbez udawania, że jest on inspirowany przez dzieci; tokenizm to sytuacje, kiedy dzieciom udziela się tylko pozorniegłosu, ale w rzeczywistości nie mają one wcale lub mają w niewiel-kim stopniu wpływ na to, co robią, w czym uczestniczą i co się wokółdzieje.Według Harta, rzeczywiste uczestnictwo może różnić się poziomempodmiotowości dzieci w procesach decyzyjnych, w tym zakresem inicja-tywy oddawanej dzieciom i podejmowanej przez dzieci.W ten sposób naj-niższą formą uczestnictwa będą sytuacje, kiedy dzieciom przydzielanesą jakieś konkretne zadania, ale jednocześnie dzieci są szczerze infor-mowane, jak i dlaczego angażuje się je w dany projekt, dane działanie(poziom 4 przydzielanie zadań i informowanie).Wyższym poziomemuczestnictwa dzieci są sytuacje, w których dzieci wyrażają swoją opinięna temat projektów i działań proponowanych i zarządzanych przez do- Ewa Jarosz: Uczestnictwo dzieci idea i jej znaczenie& 187rosłych.Ponadto dzieci są informowane o tym, w jaki sposób ich wkładzostanie uwzględniony, oraz o rezultatach decyzji podejmowanych przezdorosłych (poziom 5 konsultowanie i informowanie).Jeszcze głębszywymiar uczestnictwa mają sytuacje, kiedy dorośli podejmują inicjatywęrealizacji jakichś programów lub projektów, ale decyzje są podejmowa-ne już wspólnie z dziećmi (poziom 6 inicjatywa dorosłych, decyzjez dziećmi).Dwa najwyższe poziomy uczestnictwa dzieci (uczestnictwowłaściwe) obejmują sytuacje, kiedy dzieci inicjują projekty i kierują nimi,a dorośli pełnią wyłącznie rolę wspierającą (poziom 7 inicjatywai kierownictwo dzieci), oraz sytuacje, gdy projekty i programy inicjowa-ne są przez młodzież, ale decyzje są podejmowane wspólnie przez dziecii dorosłych (poziom 8 inicjatywa dzieci, współdecydowanie).Model Harta stał się dla innych autorów inspiracją.Podobnie pod-kreślają różnicę pomiędzy różnymi stopniami uczestnictwa dzieci, odróż-niając powierzchowne i sztuczne uczestnictwo od jego prawdziwej postaci,polegającej na tym, iż młodzi ludzie na co dzień doświadczają elementówobywatelstwa i demokracji, co znacząco oddziałuje na jakość ich życiai perspektywy (Wilson, 2000).Z kolei sytuacje pozornego uczestnictwawiążą się wręcz z pewnymi zagrożeniami, takimi jak: traktowanie tzw.uczestnictwa jako sposobu kontrolowania dzieci; maskowanie tego, iż dorośli dbają przede wszystkim o zaspokajanieswoich potrzeb; wymuszanie od dzieci zgody na zastosowanie pewnych działań lubrestrykcyjnych praktyk; tworzenie wśród młodych ludzi złudzenia dorosłości.Nieco inny model uczestnictwa dzieci został zaproponowany przezHarry ego Shiera.W tej propozycji uczestnictwo dzieci rozkłada się napięć poziomów (Shier, 2001): dzieci są słuchane; dzieci są wspierane w wyrażaniu własnych poglądów; poglądy dzieci są brane pod uwagę przy podejmowaniu decyzji; dzieci są włączane w podejmowanie decyzji; dzieci wspólnie z dorosłymi zarządzają (np.organizacją).Zarówno przedstawione, jak i inne teorie uczestnictwa dzieci i mło-dzieży ukazują, iż jest to grupowy proces, w którym ogromne znaczeniema wspólne zdobywanie doświadczeń.Oczywiście sam rezultat takżeprzynosi znaczące korzyści psychospołeczne.W koncepcjach uczestnictwa dzieci mówi się zazwyczaj o trzech po-ziomach, na których może (powinno) być ono rozwijane2:2Na podstawie materiałów zródłowych The Australian Youth Foundation.Tryb do-stępu: http://www.youngaustralians.org/library.Data dostępu: 20 grudnia 2010 r. 188 Artykuły poziom ogólny uczestniczenie w życiu społecznym, politycznymi ekonomicznym całego kraju; poziom organizacji uczestniczenie poprzez współpodejmowanie de-cyzji w określonych projektach; poziom osobisty jako prawo każdego dziecka do współdecydowaniaw swoich sprawach w bezpośrednim swym życiu i otoczeniu (w ro-dzinie, w sytuacjach opieki nad dzieckiem sprawowanej przez jakieśinstytucje lub podczas korzystania z usług dla dzieci i młodzieży).ZakończenieNa drodze do uczestnictwa dzieciTeorie potrzeb oraz liczne badania dowodzą, iż udział w życiu spo-łecznym oraz wysokie kompetencje w tej sferze są zasadniczym warun-kiem pełnego i zdrowego rozwoju oraz osiągania życiowej satysfakcji.Są też wyraznie wskazywane jako determinanty kształtowania się po-zytywnej oceny oraz rozwijania się autonomii.Bez wątpienia kwestieuczestnictwa społecznego stanowią centralny obszar ludzkich potrzeb.W tej sytuacji dostrzega się kluczową rolę uczestnictwa dzieci i ichfunkcjonowania jako aktywnych aktorów społecznych w ogólnej popra-wie warunków ich rozwoju.Jak powiedział Landon Pearson, wiadomo,że nigdy nie zbudujemy idealnego świata, w którym żadne dziecko niebędzie cierpiało, ale poszanowanie prawa dziecka do bycia wysłucha-nym jest z pewnością kamieniem milowym na tej drodze (Pearson,2006) [ Pobierz całość w formacie PDF ]
zanotowane.pl doc.pisz.pl pdf.pisz.pl centka.pev.pl
.przy tworzeniu miejskich przestrzeni, które są dla nich przezna-czone, jak place zabaw).Działania takie stanowią dymne zasłony dlapodtrzymania wyłączności dorosłych w sprawach decyzyjnych i w rzeczysamej maskują faktycznie istniejący problem społecznego wykluczeniadzieci.W celu ukazania różnicy pomiędzy głębokim sensem uczestnictwaa parainkluzyjnymi praktykami Roger Hart zaproponował, by rozpatry-wać te kwestie, opierając się na swoistym kontinuum, które obrazowozostało zresztą przez samego autora przedstawione w postaci drabiny.Od tego czasu owo przedstawienie znane jest w literaturze jako drabinauczestnictwa dzieci Rogera Harta (rys.1).Przedstawiony przez Harta model obejmuje 8 poziomów, z którychsens właściwy uczestnictwa mają poziomy od 4.szczebla drabiny, tj.: przydzielanie zadań i informowanie; konsultowanie i informowanie; inicjowane przez dorosłych, a podejmowanie decyzji z dziećmi; inicjowanie i kierowanie przez dzieci; z inicjatywy dzieci decyzje podejmowane z dorosłymi.Pierwsze trzy poziomy nie są w zasadzie uczestnictwem dzieci i za-stosowane tu przez Harta nazewnictwo wyraznie deprecjonuje takiedziałania.Są nimi: manipulacja obejmująca sytuacje, kiedy dorośli wykorzystująmłodzież do wsparcia własnych projektów, udając przy tym, że projek-ty te są inspirowane przez młodzież;1To odwołanie do stanowiska The Australian Youth Foundation Youth Partner-ship & Participation http://www.youngaustralians.org/library. 186 ArtykułyRys.1.Drabina poziomów uczestnictwa społecznego dzieci według Rogera Hartay r ó d ło: Opracowanie własne na podstawie: H a r t, 1992, s.8. dekoracja polegająca na tym, że korzysta się z pomocy dzieci, abywsparły one projekt w jakiś pośredni (wymyślony przez siebie) sposóbbez udawania, że jest on inspirowany przez dzieci; tokenizm to sytuacje, kiedy dzieciom udziela się tylko pozorniegłosu, ale w rzeczywistości nie mają one wcale lub mają w niewiel-kim stopniu wpływ na to, co robią, w czym uczestniczą i co się wokółdzieje.Według Harta, rzeczywiste uczestnictwo może różnić się poziomempodmiotowości dzieci w procesach decyzyjnych, w tym zakresem inicja-tywy oddawanej dzieciom i podejmowanej przez dzieci.W ten sposób naj-niższą formą uczestnictwa będą sytuacje, kiedy dzieciom przydzielanesą jakieś konkretne zadania, ale jednocześnie dzieci są szczerze infor-mowane, jak i dlaczego angażuje się je w dany projekt, dane działanie(poziom 4 przydzielanie zadań i informowanie).Wyższym poziomemuczestnictwa dzieci są sytuacje, w których dzieci wyrażają swoją opinięna temat projektów i działań proponowanych i zarządzanych przez do- Ewa Jarosz: Uczestnictwo dzieci idea i jej znaczenie& 187rosłych.Ponadto dzieci są informowane o tym, w jaki sposób ich wkładzostanie uwzględniony, oraz o rezultatach decyzji podejmowanych przezdorosłych (poziom 5 konsultowanie i informowanie).Jeszcze głębszywymiar uczestnictwa mają sytuacje, kiedy dorośli podejmują inicjatywęrealizacji jakichś programów lub projektów, ale decyzje są podejmowa-ne już wspólnie z dziećmi (poziom 6 inicjatywa dorosłych, decyzjez dziećmi).Dwa najwyższe poziomy uczestnictwa dzieci (uczestnictwowłaściwe) obejmują sytuacje, kiedy dzieci inicjują projekty i kierują nimi,a dorośli pełnią wyłącznie rolę wspierającą (poziom 7 inicjatywai kierownictwo dzieci), oraz sytuacje, gdy projekty i programy inicjowa-ne są przez młodzież, ale decyzje są podejmowane wspólnie przez dziecii dorosłych (poziom 8 inicjatywa dzieci, współdecydowanie).Model Harta stał się dla innych autorów inspiracją.Podobnie pod-kreślają różnicę pomiędzy różnymi stopniami uczestnictwa dzieci, odróż-niając powierzchowne i sztuczne uczestnictwo od jego prawdziwej postaci,polegającej na tym, iż młodzi ludzie na co dzień doświadczają elementówobywatelstwa i demokracji, co znacząco oddziałuje na jakość ich życiai perspektywy (Wilson, 2000).Z kolei sytuacje pozornego uczestnictwawiążą się wręcz z pewnymi zagrożeniami, takimi jak: traktowanie tzw.uczestnictwa jako sposobu kontrolowania dzieci; maskowanie tego, iż dorośli dbają przede wszystkim o zaspokajanieswoich potrzeb; wymuszanie od dzieci zgody na zastosowanie pewnych działań lubrestrykcyjnych praktyk; tworzenie wśród młodych ludzi złudzenia dorosłości.Nieco inny model uczestnictwa dzieci został zaproponowany przezHarry ego Shiera.W tej propozycji uczestnictwo dzieci rozkłada się napięć poziomów (Shier, 2001): dzieci są słuchane; dzieci są wspierane w wyrażaniu własnych poglądów; poglądy dzieci są brane pod uwagę przy podejmowaniu decyzji; dzieci są włączane w podejmowanie decyzji; dzieci wspólnie z dorosłymi zarządzają (np.organizacją).Zarówno przedstawione, jak i inne teorie uczestnictwa dzieci i mło-dzieży ukazują, iż jest to grupowy proces, w którym ogromne znaczeniema wspólne zdobywanie doświadczeń.Oczywiście sam rezultat takżeprzynosi znaczące korzyści psychospołeczne.W koncepcjach uczestnictwa dzieci mówi się zazwyczaj o trzech po-ziomach, na których może (powinno) być ono rozwijane2:2Na podstawie materiałów zródłowych The Australian Youth Foundation.Tryb do-stępu: http://www.youngaustralians.org/library.Data dostępu: 20 grudnia 2010 r. 188 Artykuły poziom ogólny uczestniczenie w życiu społecznym, politycznymi ekonomicznym całego kraju; poziom organizacji uczestniczenie poprzez współpodejmowanie de-cyzji w określonych projektach; poziom osobisty jako prawo każdego dziecka do współdecydowaniaw swoich sprawach w bezpośrednim swym życiu i otoczeniu (w ro-dzinie, w sytuacjach opieki nad dzieckiem sprawowanej przez jakieśinstytucje lub podczas korzystania z usług dla dzieci i młodzieży).ZakończenieNa drodze do uczestnictwa dzieciTeorie potrzeb oraz liczne badania dowodzą, iż udział w życiu spo-łecznym oraz wysokie kompetencje w tej sferze są zasadniczym warun-kiem pełnego i zdrowego rozwoju oraz osiągania życiowej satysfakcji.Są też wyraznie wskazywane jako determinanty kształtowania się po-zytywnej oceny oraz rozwijania się autonomii.Bez wątpienia kwestieuczestnictwa społecznego stanowią centralny obszar ludzkich potrzeb.W tej sytuacji dostrzega się kluczową rolę uczestnictwa dzieci i ichfunkcjonowania jako aktywnych aktorów społecznych w ogólnej popra-wie warunków ich rozwoju.Jak powiedział Landon Pearson, wiadomo,że nigdy nie zbudujemy idealnego świata, w którym żadne dziecko niebędzie cierpiało, ale poszanowanie prawa dziecka do bycia wysłucha-nym jest z pewnością kamieniem milowym na tej drodze (Pearson,2006) [ Pobierz całość w formacie PDF ]