D`Ortmesson Jean Raport Gabriela

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Paulhan znalazł: Gdybym był ostrygą, nie hodowałbymwłasnej perły".Natomiast Caillois nieraz umieszczałwewnątrz numeru łub na czwartej stronie okładki motto: Lepiej zapalić małą lampkę niż przeklinać ciemności".Prawie nic nie robiłem, niewiele rozumiałem, ale się nienudziłem.Blaga i to niejedna- Pod skrzydłami Syme'a i Caillois, którzy patrzyli nasiebie wilkiem i nie rozmawiali ze sobą, w cieniu beczki Diogenesa" udało mi się w końcu jako tako wypełnićniektóre luki w tym, co Raymond Aron nazwie pózniejmoją encyklopedyczną niewiedzą".Przed moimi oczamidefilowały całe cywilizacje.Zaznajamiałem się z metodamibadawczymi prehistorii, archeologii klasycznej.Lingwisty-ka, literatura porównawcza, historia religii, orientalistyka,zmieniająca właśnie swoją nazwę na studia azjatyckie,budziły we mnie bliskie zawrotu głowy oszołomienie,188karmiąc wyobraznię po równi fantazją i metafizyką.Jezdziłem do Pekinu, który przemianowywano właśniena Beijing, żeby pospacerować kilka godzin po ZakazanymMieście i po Chińskim Murze; do Si-an pośród lasu steli,gdzie ze zdumieniem odkrywałem dalekie ślady nestorianizmuw Wielkiej Pagodzie Dzikich Gęsi, gdzie wciąż jeszcze żyłowspomnienie po Huan-tsangu, buddyjskim mnichu, który wyruszył zpielgrzymką nad Indus i Ganges, pośród zastępów armii z terakotystrzegącej grobowc Ts'in Sze-huang-ti wzniesionego przed ponaddwoma tysiącami lat przez siedemset tysięcy robotników zamie-nionych w niewolników i wykastrowanych; do Bamiyanw Afganistanie, by podziwiać gigantyczne posągi Buddy;do Samarkandy i do Buchary w dawnym królestwieChorezm, drogami Złotej Ordy, śladami Tamerlana, kon-tynuatora marzenia Dżyngis-chana.Zaczynałem przejawiaćwiększe zainteresowanie otaczającym mnie światem niżwłasną osobą, która zawsze mnie tak absorbowała.ChwałaCesarstwa w całości napisana została w chybotliwym, choćmagicznym świetle latarni Diogenesa".- No i jesteśmy w domu - rzekł Gabriel.Wyczułem w jego uwadze jakiś niemiły akcent.Udałem,że nie usłyszałem.- Chwała Cesarstwa opowiadała w formie zmyślonej odpoczątku do końca pracy naukowej historię pewnegofikcyjnego królestwa.W oscylującej między kulturą i żar-tem książce czytelnik poznawał przeszłość imperiumistniejącego gdzieś w okresie między schyłkiem CesarstwaRzymskiego a upadkiem Konstantynopola, jego sławnychmężów, jego kapłanów, jego wodzów, jego filozofówi pisarzy, jego architekturę i jego instytucje, które jak tyleinnych rzeczy na świecie rozwijały się z rozmachem, by nakoniec się zawalić.Uzupełnione mapami, tablicami chrono-189logicznymi, genealogiami i skorowidzem, tabelami synoptycznymi iwykazem zródeł, z przypisami w dole strony - jeden nawet odsyłał samdo siebie dzieło było mistyfikacją ambitną i chyba dość nowatorską.Znaczyło pojawienie się w literaturze nowego gatunku,klory miał znalezć legiony naśladowców: fikcji historycznejChwała Cesarstwa wystarczyła, by otworzyć przede mnąbramy Quai Conti.Być może po to, by uspokoić wreszcie mojegonieżyjącego już ojca i zyskać jego przebaczenie.- Przebaczenie?.- zdziwił się Gabriel.- No tak - powiedziałem.- Nie udawaj głupiego.- Nie bardzo rozumiem - oświadczył.- Jest w tym coś,co, w minimalnej oczywiście skali, przypomina wszystkie tesekrety, które zaciemniają historię, stając się istnymutrapieniem dla Wiekuistego.Będziesz musiał się tam nagórze z tego jakoś wytłumaczyć.- To będzie trudne.- Po to tu jesteśmy.Przypominam ci, że w twoichrękach spoczywa przyszłość ludzkości.Jak poznamyprawdę, jeśli nie z twoich ust?- Mój ojciec kochał instytucje.I właśnie przez pamięćna niego oraz by sprawić przyjemność matce, wstąpiłemdo Akademii.Miałem czterdzieści siedem lat i chybatrochę mi się już przejadło to nicnierobienie i obijanie siępo świecie z rękami w kieszeniach, z głową w chmurach,w charakterze nonszalanckiego dyletanta i rozbawionegoobserwatora.Niewykluczone, że rozbawienie koniec koń-ców zamieniło się w frustrację.Być nikim, być do niczego,być outsiderem to szczytna i chwalebna ambicja.Aletrudno w niej wytrwać.Obok włóczęgi mieszkał we mnieukryty mandaryn.Mandaryn niecierpliwie wypatrywałpierwszej lepszej sposobności, by wziąć górę nad włóczęgą.190Wielu pisarzy, profesorów, intelektualistów czy artystów w swoichmłodych latach zarzekało się nawszystkie świętości, że nigdy nie dadzą się omamić różnymiśmiechu wartymi grzechotkami oficjalnych zaszczytów,stanowiącymi bilon, substytut, publiczną i gorzką pociechę, mającązrekompensować im nieosiągalną - niestety! - chwałę i geniusz, którychbrak zatruwał im każdą chwilę życia.Na jednego Gide'a, jednegoSartrc`a, jednego Malraux czy jednego Gracqa, którzy faktyczniedo ostatka nie dali się zagonić do szeregu - iluż innych w pięćdziesiątczy sześćdziesiąt lat pózniej, u schyłku życia, ląduje w pułapce tejżewłaśnie lipy, od której tak się odrzekali w czasach szalonych nadzieiminionej młodości! Pożądanie tego, czym się gardzi, to destrukcyjnanamiętność.Sam na szczęście dość szybko zrozumiałem, że muszę zawszelką cenę ustrzec się tejprzekładni zębatej.W książkach mojejmłodości tych marnych i tych dobrych - z niebywałym tupetem orazskromnością pełną dumy, więcej wartymi od całego tego zgrywania sięi odrzekania, już zawczasu zapowiedziałem że zostanę wybrany naQuai Conti, gdzie spotykali się, jak sobie wyobrażałem, na przekórzgiełkliwej i męczącej historii, ludzie wielcy duchem i mili w obejściu.W 1972 roku w krótkim odstępie czasu zmarli Mont-herlant i Romains.Autor Ludzi dobrej woli odchodzi jakopierwszy, w najbardziej niefortunnym dla człowieka pub-licznego, artysty i pisarza dniu - 14 sierpnia.Wszyscy sąjuż w drodze, kraj zapadł w długi letni sen, nikogo, lubprawie nikogo, nie obchodzi twórca Knocka i Kolegów.Montherlant, tor�ador wykreślony z listy, starożytnyRzymianin, popełnia podwójne samobójstwo - cyjaneki pistolet - na quai Voltaire nad Sekwaną w wieczórwrześniowej równonocy.191Nie miałbym nic przeciwko temu, by zająć miejsce Montherlanta.Wspomniałbym o Port-Royal, o Zmarłej królowej, Hiszpańskimkardynale i Mistrzu z Santiago.Wy głosiłbym pochwałę wielkości i przyjemności, heroizmu i nicości.Mówiłbym o zmienności i daremności spraw tego świata: Toczcie się,lawiny błahostek!" Może bym nawct pokusił się o milczenie: Jest tylespraw nie wartych, by o nich mówić; tylu ludzi nie wartych jest, bymówić im o innych znów sprawach.Aącznie stwarza to wielki obszarciszyAle o fotel autora Service inutile, La rose de sable Va jouer avec cettepoussi�re wystąpił Claude L�vi-Strauss.Za radą Paula Morandazdecydowałem się ubiegać o fotel Julesa Romains.Wszystko poszłozwyczajnie, poprawnie i bez żadnego krygowania się z mojej strony.Pragnąc oddać hołd temu, który tchnął w nich życie, zacząłem sięjuż zżywać z Knockiem, z Jallezem i Jerphanionem,z psem Saint-Papoulów imieniem Macaire, z Beninem,Broudierem, Huchonem, Lamendinem i resztą Kolegów, ich blagami iich komitywą, kiedy kalejdoskop zakręcił się raz jeszcze - nie tyle wmoich rękach, bo te niezbyt były zręczne, ile w rękach przeznaczenia.Zwiat to zespół zjawisk, które w przestrzeni występująjednocześnie, a w czasie - sukcesywnie [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Wątki