[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.W starożytności.Jak i w wiekach średnich, produkcja towarowa i handelzrodziły się w łonie republik miejskich.Ale to, co w starożytnosci było punktemnajwyższym rozwoju społecznego, to stało się pod koniec średniowiecza punktemwyjścia nowego społeczeństwa.Widzieliśmy już powyżej, jak początkikapitalistycznego systemu produkcji wytworzyły monarchię absolutną oraz ideęnarodową.Toteż humaniści stali się najgorętszymi zwolennikami łączenia sięnarodu pod jednym berłem, jakkolwiek rozmiłowani byli w Cyceronie i Demostenesie i jakkolwiek wielu z nich było rodem z republik miejskich.Jużojciec humanizmu, florentyńczyk Dante (1265 1321), głosił się monarchistą ipłomiennym wyznawcą zjednoczenia Włoch, chociaż musiał się w tym celuuciekać do cesarza bo papieże byli w jego czasach narzędziem w rękach Francji.Lecz po powrocie z Avignonu oni to stali się tą silą, około której skupiała sięwiększość humanistów włoskich i po której spodziewano się, że zjednoczyWłochy.Humaniści byli w większości swej zdania, iż rozwijające się państwonowoczesne wymaga posiadania jednoosobowego wierzchołka.Lecz właśniedlatego, iż według nich losy państwa i w dobrem, i w złem zawisły od osobypanującego a ten pogląd za ich czasów znajdował usprawiedliwienie wstosunkach rzeczywistych nie było to bynajmniej sprawą obojętną, jakiegorodzaju człowiekiem będzie panujący.Ale co więcej, według zapatrywańhumanistów, zupełnie tak samo jak było nieodzowne, aby panujący rządzili krajem,tak było też konieczne, aby oni, humaniści, rządzili panującymi, wychowywali ich ikierowali nimi.Zależało to tylko od osobistego charakteru poszczególnychhumanistów, jak daleko sięgające wyciągali oni konsekwencje z tych swoichzapatrywań.Panujący byli konieczni dla dobra ludów, lecz tylko panujący dobrzemyślący, tzn.myślący humanistycznie.Opierać się złemu panującemu, zrzucić go ztronu, ba! nawet zamordować, aby zrobić miejsce dla lepszego, nie stało tobynajmniej w sprzeczności z zasadami humanizmu, aczkolwiek tylko nielicznihumaniści dość mieli odwagi, aby te nauki swoje w czyn wprowadzać.Byłopomiędzy nimi i dużo zwykłych pochlebców bez charakteru.Na ogół jednakwszyscy podtrzymywali swe roszczenia do sprawowania duchowych rządów nadpanującymi.Ideolodzy kiełkującej burżuazji byli w tym względzie tylkoprzedstawicielami jej klasowego stanowiska, któreśmy już poznali. Znamiennym rezultatem tego stanowiska jest niezliczona moc publikacjihumanistycznych, mających za zadanie pouczać panujących, jak mają oni urządzaćpaństwa i jak nimi rządzić.Najbardziej znaną książką tego rodzaju jest "Książę"Machiavellego17.Lecz nie było to wcale ze strony humanistów tylko próżne, z palca wyssaneuroszczenie.Humaniści stanowili rzeczywistą siłę, której ówcześni panującyistotnie potrzebowali i o którą musieli starać się by mieć ją po swojej stronie.Panującym potrzebne były podówczas nie tylko materialne środki burżuazji, lecz izasoby umysłowe jej ideologów."Opinia publiczna", tzn.poglądy miejskiej,mieszczańskiej ludności stanowiły rzeczywistą silę, a tą siłą w czasach i krajach,gdzie kwitł humanizm, on to właśnie kierował i rządził.A i do swoich sprawadministracyjnych panujący potrzebowali uczonych nowego kierunku.Bo niepowstała jeszcze wówczas biurokracja i humaniści byli jedynymi ludzmi, którzy obok prawników oraz wyższego duchowieństwa, a nawet lepiej od tego ostatniego potrafili zarządzać sprawami państwa i spełniać przy panujących funkcjedoradców i posłów zagranicznych.Nie był to bynajmniej czczy frazes, gdy cesarzMaksymilian wykrzyknął: "Uczeni powinni rządzić, nie zaś być podwładnymi;należy im się cześć najpierwsza, bo Bóg i natura postawiła ich wyżej od innych".Zwyjątkiem książąt niemieckich, szczególnie północnych, którzy, zgodnie zekonomicznym zacofaniem Niemiec, mało troszczyli się o humanistów i bardzoskąpo ich traktowali, każdy książę starał się ściągnąć na swój dwór jak największąliczbę humanistów, wybitni zaś uczeni odbierali hołdy nieomal książęce.Uczeniodgrywali w owych czasach inną na dworach rolę niż obecnie; traktowani byli niejak uczeni służebnicy, których się toleruje, lecz jak wielce poszukiwani przyjacielepanujących.Tą okolicznością da się poniekąd wytłumaczyć zachowanie sięHenryka VIII 18 wobec More'a. Podobnie niekonsekwentni jak w swych poglądach politycznych byli teżhumaniści i w przekonaniach religijnych.Jak tam, z jednej strony, unosili się nadstarożytnymi republikanami, a jednocześnie byli za monarchią, tak tutaj stawali się,z jednej strony, coraz bardziej pogańscy, z drugiej byli przy tym wszystkimzdecydowanymi katolikami.Jak nowy sposób produkcji stał w przeciwieństwie dofeudalnego, tak też i nowy pogląd na świat feudalnemu się sprzeciwiał.Im bardziejstary sposób wytwarzania podupadał, tym zuchwałej lekceważyli sobie humaniściwszystkie zakazy tradycyjne, drwili z form średniowiecznych życia małżeńskiego irodzinnego, i z wierzeń religijnych średniowiecza.Emancypacja kobiet oznacza ich emancypację od indywidualnego gospodarstwadomowego (przynajmniej w pewnym stopniu).Da się to osiągnąć w ten sposób, żenajuciążliwsze roboty domowe staną się znowu robotami publicznymi.Ale kobietymogą wyzwolić się od robót przy gospodarstwie domowym i inaczej: przerzucającich ciężar w domu na kogo innego.Oczywiście, że ten drugi sposób może daćwolność od gospodarstwa domowego tylko pewnej liczbie kobiet, inne natomiastobraca w niewolnice.Wymieniony powyżej na pierwszym miejscu rodzaj emancypacji przezzmienienie pracy domowej kobiet w publiczną pracę zawodową na razie jeszczejest sprawą przyszłości.Przeciwnie zaś, drugi sposób już kilkakrotnie stawał się wdziejach faktem, a działo się to wtedy, kiedy jakaś klasa panująca posuwała się wwyzysku klas pracujących do tego, że nie tylko mężczyzni tej klasy, ale i kobietymogły pozwolić sobie na niepracowanie.Przykładu takiej emancypacji kobiet dostarczają nam czasy cezarów rzymskich;dzisiejsza burżuazyjna emancypa-17 Machiavelli (1469 1527) wioski pisarz i działacz polityczny, ideolog rodz ącej się wówczas burżuazji.Wdziele swoim pt."Ksi ążę" wyłożył zasady rządzenia państwem i metody walki o siln ą i osobistą władzadyktatorską. Red. 18 Henryk VIII (1491 1547) król angielski z dynastii Tudorów.Zniósł władz ę papieża w Anglii ogłaszaj ącsię głową nowego kościoła angielskiego (kościół anglikański). Red/cja kobiet należy do tego samego typu, podobnie jak i emancypacja w okresiehumanizmu [ Pobierz całość w formacie PDF ]
zanotowane.pl doc.pisz.pl pdf.pisz.pl centka.pev.pl
.W starożytności.Jak i w wiekach średnich, produkcja towarowa i handelzrodziły się w łonie republik miejskich.Ale to, co w starożytnosci było punktemnajwyższym rozwoju społecznego, to stało się pod koniec średniowiecza punktemwyjścia nowego społeczeństwa.Widzieliśmy już powyżej, jak początkikapitalistycznego systemu produkcji wytworzyły monarchię absolutną oraz ideęnarodową.Toteż humaniści stali się najgorętszymi zwolennikami łączenia sięnarodu pod jednym berłem, jakkolwiek rozmiłowani byli w Cyceronie i Demostenesie i jakkolwiek wielu z nich było rodem z republik miejskich.Jużojciec humanizmu, florentyńczyk Dante (1265 1321), głosił się monarchistą ipłomiennym wyznawcą zjednoczenia Włoch, chociaż musiał się w tym celuuciekać do cesarza bo papieże byli w jego czasach narzędziem w rękach Francji.Lecz po powrocie z Avignonu oni to stali się tą silą, około której skupiała sięwiększość humanistów włoskich i po której spodziewano się, że zjednoczyWłochy.Humaniści byli w większości swej zdania, iż rozwijające się państwonowoczesne wymaga posiadania jednoosobowego wierzchołka.Lecz właśniedlatego, iż według nich losy państwa i w dobrem, i w złem zawisły od osobypanującego a ten pogląd za ich czasów znajdował usprawiedliwienie wstosunkach rzeczywistych nie było to bynajmniej sprawą obojętną, jakiegorodzaju człowiekiem będzie panujący.Ale co więcej, według zapatrywańhumanistów, zupełnie tak samo jak było nieodzowne, aby panujący rządzili krajem,tak było też konieczne, aby oni, humaniści, rządzili panującymi, wychowywali ich ikierowali nimi.Zależało to tylko od osobistego charakteru poszczególnychhumanistów, jak daleko sięgające wyciągali oni konsekwencje z tych swoichzapatrywań.Panujący byli konieczni dla dobra ludów, lecz tylko panujący dobrzemyślący, tzn.myślący humanistycznie.Opierać się złemu panującemu, zrzucić go ztronu, ba! nawet zamordować, aby zrobić miejsce dla lepszego, nie stało tobynajmniej w sprzeczności z zasadami humanizmu, aczkolwiek tylko nielicznihumaniści dość mieli odwagi, aby te nauki swoje w czyn wprowadzać.Byłopomiędzy nimi i dużo zwykłych pochlebców bez charakteru.Na ogół jednakwszyscy podtrzymywali swe roszczenia do sprawowania duchowych rządów nadpanującymi.Ideolodzy kiełkującej burżuazji byli w tym względzie tylkoprzedstawicielami jej klasowego stanowiska, któreśmy już poznali. Znamiennym rezultatem tego stanowiska jest niezliczona moc publikacjihumanistycznych, mających za zadanie pouczać panujących, jak mają oni urządzaćpaństwa i jak nimi rządzić.Najbardziej znaną książką tego rodzaju jest "Książę"Machiavellego17.Lecz nie było to wcale ze strony humanistów tylko próżne, z palca wyssaneuroszczenie.Humaniści stanowili rzeczywistą siłę, której ówcześni panującyistotnie potrzebowali i o którą musieli starać się by mieć ją po swojej stronie.Panującym potrzebne były podówczas nie tylko materialne środki burżuazji, lecz izasoby umysłowe jej ideologów."Opinia publiczna", tzn.poglądy miejskiej,mieszczańskiej ludności stanowiły rzeczywistą silę, a tą siłą w czasach i krajach,gdzie kwitł humanizm, on to właśnie kierował i rządził.A i do swoich sprawadministracyjnych panujący potrzebowali uczonych nowego kierunku.Bo niepowstała jeszcze wówczas biurokracja i humaniści byli jedynymi ludzmi, którzy obok prawników oraz wyższego duchowieństwa, a nawet lepiej od tego ostatniego potrafili zarządzać sprawami państwa i spełniać przy panujących funkcjedoradców i posłów zagranicznych.Nie był to bynajmniej czczy frazes, gdy cesarzMaksymilian wykrzyknął: "Uczeni powinni rządzić, nie zaś być podwładnymi;należy im się cześć najpierwsza, bo Bóg i natura postawiła ich wyżej od innych".Zwyjątkiem książąt niemieckich, szczególnie północnych, którzy, zgodnie zekonomicznym zacofaniem Niemiec, mało troszczyli się o humanistów i bardzoskąpo ich traktowali, każdy książę starał się ściągnąć na swój dwór jak największąliczbę humanistów, wybitni zaś uczeni odbierali hołdy nieomal książęce.Uczeniodgrywali w owych czasach inną na dworach rolę niż obecnie; traktowani byli niejak uczeni służebnicy, których się toleruje, lecz jak wielce poszukiwani przyjacielepanujących.Tą okolicznością da się poniekąd wytłumaczyć zachowanie sięHenryka VIII 18 wobec More'a. Podobnie niekonsekwentni jak w swych poglądach politycznych byli teżhumaniści i w przekonaniach religijnych.Jak tam, z jednej strony, unosili się nadstarożytnymi republikanami, a jednocześnie byli za monarchią, tak tutaj stawali się,z jednej strony, coraz bardziej pogańscy, z drugiej byli przy tym wszystkimzdecydowanymi katolikami.Jak nowy sposób produkcji stał w przeciwieństwie dofeudalnego, tak też i nowy pogląd na świat feudalnemu się sprzeciwiał.Im bardziejstary sposób wytwarzania podupadał, tym zuchwałej lekceważyli sobie humaniściwszystkie zakazy tradycyjne, drwili z form średniowiecznych życia małżeńskiego irodzinnego, i z wierzeń religijnych średniowiecza.Emancypacja kobiet oznacza ich emancypację od indywidualnego gospodarstwadomowego (przynajmniej w pewnym stopniu).Da się to osiągnąć w ten sposób, żenajuciążliwsze roboty domowe staną się znowu robotami publicznymi.Ale kobietymogą wyzwolić się od robót przy gospodarstwie domowym i inaczej: przerzucającich ciężar w domu na kogo innego.Oczywiście, że ten drugi sposób może daćwolność od gospodarstwa domowego tylko pewnej liczbie kobiet, inne natomiastobraca w niewolnice.Wymieniony powyżej na pierwszym miejscu rodzaj emancypacji przezzmienienie pracy domowej kobiet w publiczną pracę zawodową na razie jeszczejest sprawą przyszłości.Przeciwnie zaś, drugi sposób już kilkakrotnie stawał się wdziejach faktem, a działo się to wtedy, kiedy jakaś klasa panująca posuwała się wwyzysku klas pracujących do tego, że nie tylko mężczyzni tej klasy, ale i kobietymogły pozwolić sobie na niepracowanie.Przykładu takiej emancypacji kobiet dostarczają nam czasy cezarów rzymskich;dzisiejsza burżuazyjna emancypa-17 Machiavelli (1469 1527) wioski pisarz i działacz polityczny, ideolog rodz ącej się wówczas burżuazji.Wdziele swoim pt."Ksi ążę" wyłożył zasady rządzenia państwem i metody walki o siln ą i osobistą władzadyktatorską. Red. 18 Henryk VIII (1491 1547) król angielski z dynastii Tudorów.Zniósł władz ę papieża w Anglii ogłaszaj ącsię głową nowego kościoła angielskiego (kościół anglikański). Red/cja kobiet należy do tego samego typu, podobnie jak i emancypacja w okresiehumanizmu [ Pobierz całość w formacie PDF ]